Kryptowaluty są coraz częstszym tematem dyskusji, artykułów, analiz oraz audycji radiowych i telewizyjnych. Mimo tego, wielu Polaków nadal posiada zerową albo bardzo ograniczoną wiedzę na temat kryptowalut. Innym problemem jest kojarzenie Bitcoina oraz jego konkurentów, tylko z rynkową spekulacją. Sytuacji nie ułatwia brak kompleksowych opracowań o tematyce kryptowalutowej, które byłyby za darmo dostępne w Internecie. W odpowiedzi na wszystkie wspomniane problemy, postanowiliśmy przygotować długi przewodnik, który odpowiada na ważne pytania dotyczące kryptowalut. Osobom ogólnie zainteresowanym kryptowalutami, wystarczy lektura dwóch pierwszych rozdziałów naszego opracowania. W kolejnych dwóch częściach, prezentujemy natomiast informacje na temat praktycznego zastosowania kryptowalut oraz ich zakupu inwestycyjnego.

Rozdział 1: najważniejsze informacje o kryptowalutach 

1. Co to są kryptowaluty?

Kryptowaluty bywają różnie definiowane, ale najczęściej opisuje się je jako cyfrowe nośniki wartości, które występują tylko w formie informacji rozpoznawanych przez komputer i nie mają zmaterializowanego odpowiednika (np. jako banknoty, monety lub żetony).

Kryptowaluty mogą służyć np. jako lokata kapitału oraz nośnik wartości w ramach rozliczeń. Ich zaletą jest m.in. wysoki stopień anonimowości, niski koszt wykonywania szybkich rozliczeń, a także uniezależnienie od systemu bankowego.

W celu zapewnienia bezpieczeństwa obrotu i anonimowości, twórcy kryptowalut zabezpieczają system wymiany informacji (i zarazem wartości) przy pomocy zaawansowanych technik szyfrujących (kryptograficznych). To właśnie od kryptografii, wzięła się nazwa „kryptowaluty”.

Pierwszą powszechnie znaną i używaną kryptowalutą jest bitcoin (powstały w 2009 r.). Obecnie funkcjonuje ponad 1000 innych kryptowalut, które stanowią alternatywę dla bitcoina. Takie kryptowaluty określane są mianem „altcoins”.

2. Co to są waluty fiat (fiducjarne)?

W artykułach, analizach i przewodnikach dotyczących kryptowalut, często przewija się określenie „waluty fiat”. Kryją się pod nim tradycyjne waluty fiducjarne, funkcjonujące obecnie w ramach systemu bankowości centralnej. Słowo „fiat” oznaczające dekret lub nakaz wskazuje, że wartość walut fiducjarnych opiera się na autorytecie państwa, a nie dobrach materialnych (np. złotym kruszcu tworzącym monety bulionowe). Banki centralne posiadają wprawdzie rezerwy złota, ale wartość takich zapasów jest mała w relacji do wartości pieniądza w gospodarce (m.in. pod postacią gotówki oraz depozytów bankowych).

System walut fiducjarnych jest krytykowany przez zwolenników ponownego powiązania wartości pieniądza ze złotem (złotego standardu). Na słabości systemu waluty fiducjarnej (związane m.in. z inflacyjną polityką banków centralnych), wskazują również zwolennicy kryptowalut. Brak pokrycia współczesnego pieniądza w kruszcu, bywa wskazywany jako kontrargument dla osób, które kwestionują wiarygodność kryptowalut.

3. Co różni waluty fiat od kryptowalut?

Można wskazać wiele cech, które różnią waluty fiat od kryptowalut.

Tak jak już wspomnieliśmy, kryptowaluty nie posiadają postaci zmaterializowanej. Plastikowe żetony z symbolem Bitcoina, które czasem można zobaczyć na zdjęciach, są tylko elementem dekoracyjnym i nie stanowią środka płatniczego (w przeciwieństwie do monet i banknotów walut fiducjarnych). Warto również wspomnieć o zdecentralizowanym systemie emisji kryptowalut, które nie posiadają centralnego emitenta (odpowiednika banku centralnego). Podaż kryptowalut w obiegu jest ustalana przez algorytmy matematyczne i nie zależy od polityki jakiejś instytucji. Co więcej, wiele kryptowalut (w tym również bitcoin), posiada ograniczoną podaż. Taka sytuacja zapobiega spadkowi wartości i stanowi czynnik deflacyjny (zwiększający siłę nabywczą kryptowaluty).

Kolejna ważna różnica pomiędzy kryptowalutami i walutami fiat, polega na zaangażowaniu banków. Sektor bankowy wprawdzie interesuje się wykorzystaniem technologii kryptowalutowej (w formie uzupełnienia dla walut fiducjarnych), ale droga do powszechnej adaptacji tego rozwiązania jest jeszcze dość daleka. Warto również wspomnieć o różnicy dotyczącej stopnia ingerencji rządu w system działania walut fiat oraz kryptowalut. Kryptowaluty budzą zainteresowanie instytucji rządowych, ale mimo tego nadal pozostają rozwiązaniem wolnym od uciążliwych regulacji.

4. Jakie są najważniejsze kryptowaluty?

Tak jak już wspomnieliśmy, obecnie funkcjonuje ponad tysiąc kryptowalut. Ta liczba rośnie dosłownie z dnia na dzień. Większość nowych jednostek monetarnych, nie zdobywa popularności i nie może rzucić wyzwania rynkowym liderom (takim jak na przykład Bitcoin). Miarą popularności kryptowalut jest ich udział w całym „krypto-rynku”. Według danych portalu CoinMarketCap z połowy listopada 2017 roku, najważniejsze kryptowaluty miały wówczas następujący udział rynkowy:

• Bitcoin – 55,00%
• ethereum – 14,56%
• bitcoin cash – 9,44%
• ripple – 3,72%
• litecoin – 1,57%
• dash – 1,49%
• NEM – 0,80%
• monero – 0,85%
• IOTA – 0,94%
• NEO – 0,87%

Warto zwrócić uwagę, że na ponad 1000 pozostałych kryptowalut, przypadło niecałe 11% udziału rynkowego. Taki wynik świadczy o ciekawej strukturze „krypto – rynku”, na którym nadal dominuje Bitcoin wraz z kilkoma najpopularniejszymi rywalami. Trzeba jednak wspomnieć, że przewaga Bitcoina nie jest już tak miażdżąca jak na przykład w połowie 2013 r. Wtedy pierwsza kryptowaluta generowała aż 94% – 95% obrotu rynkowego (patrz poniższy wykres).

5. Co to są trzyliterowe oznaczenia kryptowalut?

Osoby zainteresowane kryptowalutami mogą zauważyć, że praktycznie każdy z takich nośników wartości, posiada swój trzyliterowy (lub sporadycznie dłuższy) symbol. Takie kryptowalutowe symbole są wzorowane na międzynarodowych oznaczeniach walut fiat w formacie ISO (przykłady: USD, EUR, PLN). Nie można wykluczyć, że za pewien czas oznaczenia najbardziej popularnych kryptowalut również będą standaryzowane w formacie ISO. Niezależnie od możliwej standaryzacji, warto już teraz poznać oznaczenia najbardziej popularnych kryptowalut:

• Bitcoin – BTC/XBT
• ethereum/ether – ETH
• bitcoin cash – BCH
• ripple – XRP
• litecoin – LTC
• dash – DASH
• IOTA – MIOTA
• NEO – NEO
• Monero – XMR
• NEM – XEM

W nawiązaniu do Bitcoina trzeba dodać, że po ewentualnej standaryzacji oznaczenia tej kryptowaluty, na pewno wybrany zostanie wariant z literami „XBT”. Drugie i bardziej popularne oznaczenie (BTC) koliduje bowiem z międzynarodowym skrótem dotyczącym waluty Bhutanu (ngultrum – BTN).

6. Czym się różnią kryptowaluty od tokenów?

W artykułach dotyczących kryptowalut lub innych cyfrowych środków płatniczych, często można się spotkać z pojęciem tokenu.

Niektórym osobom token wciąż kojarzy się z plastikowymi żetonami albo generatorami kodów bezpieczeństwa, które banki czasem oferują swoim klientom. Takie skojarzenia nie dotyczą jednak opisywanych tokenów. Cyfrowe tokeny podobnie jak kryptowaluty, są jednostkami wartości nie występującymi w postaci zmaterializowanej. Różnica polega na tym, że tokeny mają szersze zastosowanie niż zwykłe kryptowaluty. Możliwości tokenów wynikają z oparcia systemu ich działania na kryptowalucie ethereum (zwanej czasem „Bitcoinem 2.0”). Tokeny emitowane przez daną organizację, mogą być swobodnie wykorzystywane do nabywania jej usług, zapłaty za wykonaną pracę albo rozbudowywania usług o dodatkowe elementy/pakiety. Obecnie rozróżnia się już tokeny służące do zapłaty za usługi (tzw. usage tokens) oraz tokeny odzwierciedlające udział posiadacza w zdecentralizowanym systemie płatniczym (DAPPS) i prawo do decydowania o jego przyszłości (work tokens).

Ciekawym przykładem tokenu jest golem network token (GNT). Przy pomocy tego nośnika wartości, można kupić moc obliczeniową oraz nowe oprogramowanie. Na udostępnianiu mocy obliczeniowej zarabiają dostawcy. Z kolei źródłem zysku dla programistów są opłaty za udostępnienie ciekawego oprogramowania innym osobom. Autorzy darmowych programów, mogą używać sieci golem jako medium dystrybucyjnego i marketingowego. Dla użytkowników „golema”, wydanie tokenów skutkuje zakupem programu lub zakupem zasobu mocy obliczeniowej, którą w razie potrzeby będzie można wykorzystać.

7. Co to są ICO?

Z pojęciem tokenów, ściśle wiąże się inny termin. Mowa o ICO (initial coin offerings), czyli nowej formie finansowania działalności gospodarczej.

Polega ona na emisji tokenów (odzwierciedlających udział w nowym przedsięwzięciu), które zwykle są kupowane przy pomocy kryptowalut. Mechanizm ICO przypomina nieco IPO (initial public offering), czyli pierwszą emisję akcji albo udziałów danej spółki. Różnica polega na tym, że w przypadku ICO inwestorzy (często będący również przyszłymi usługobiorcami), dysponują mniejszym zakresem informacji niż osoby kupujące akcje albo udziały debiutującej spółki. Jest to kwestia związana z brakiem regulacji rynku tokenów przez państwo. Kolejna różnica wynika z faktu, że podczas IPO kupujemy udział w wartości księgowej całej spółki. Tokeny nabywane poprzez ICO, zapewniają jedynie prawo do korzystania z danego projektu albo otrzymywania korzyści związanych z zainwestowaną pracą programisty (tzw. tantiemów).

W przyszłości firmy korzystające z ICO do rozwijania swojej działalności, będą musiały wypracować pewne standardy informacyjne. Osoby kupujące tokeny za kryptowalutę są bowiem zainteresowane poznaniem informacji na temat zysków i dotychczasowych wyników działalności danego przedsięwzięcia. Przemyślenia wymagają również sposoby walki z nadużyciami. Zdarzają się bowiem oszustwa ze strony osób, które wykorzystują zainteresowanie swoim projektem, aby drogo sprzedać tokeny. Tacy oszuści następnie znikają i nie mają zamiaru rozwijać wcześniej reklamowanego przedsięwzięcia.

8. Co to są kolejne generacje kryptowalut?

Artykuły dotyczące „krypto-rynku” czasem wskazują na ciekawy podział. Mowa o kryptowalutach pierwszej i drugiej generacji.

Kryptowaluty drugiej generacji cechują się większymi możliwościami. Do tej grupy można zaliczyć między innymi system Ethereum, który pozwala na tworzenie inteligentnych modeli rozliczeń oraz tokenów. Podobne możliwości ma między innymi system Lisk (LSK). Ciekawe możliwości wymienionych systemów oraz ich jednostek rozliczeniowych (ether/lisk), wydają się przyczyną gwałtownego wzrostu zainteresowania ze strony internautów. Dane rynkowe (patrz powyższy wykres) wskazują, że ether stanowi coraz poważniejszą konkurencję dla najważniejszej kryptowaluty pierwszej generacji czyli Bitcoina. System Bitcoin oczywiście posiada swoje zalety związane z rozpoznawalnością i popularnością, ale nie może zaoferować m.in. możliwości tworzenia tokenów oraz ciekawych modeli transakcyjnych (np. aukcji lub internetowych zbiórek). Coraz częściej mówi się o kryptowalucie 3.0 (trzeciej generacji), która będzie miała jeszcze większe możliwości zastosowania niż Ethereum i wyróżni się sprawnością wykonywania rozliczeń oraz większym bezpieczeństwem.

Dowiedz się więcej na temat kryptowalut nowej generacji (ETH oraz LSK) >

9. Do czego mogą służyć kryptowaluty/tokeny?

O zastosowaniu kryptowalut i tokenów, szerzej będziemy pisać w jednym z następnych rozdziałów. Na wstępie naszego opracowania, warto jednak przedstawić ogólne zastosowania cyfrowych nośników wartości.

Tak jak już wspominaliśmy, tokeny emitowane przez jakąś prywatną instytucję mogą służyć do zakupu jej usług albo potwierdzenia udziału w projekcie (często wiążącym się z gratyfikacjami finansowymi). Zastosowanie kryptowalut wychodzi poza jeden określony system płatniczy. Kryptowaluty można między innymi wykorzystać do płacenia online za dobra i usługi (tak samo jak waluty fiat). Kryptowaluty oraz tokeny stanowią również nośnik wartości, który daje szanse na zyski z inwestycji i może szybko zostać wymieniony na waluty fiat (np. dolary, euro lub złote). To właśnie dwa główne aspekty – inwestycyjny oraz użytkowy, decydują o wzrastającej popularności kryptowalut oraz tokenów.

10. Czy warto się zainteresować kryptowalutami?

Odpowiedź na powyższe pytanie jest twierdząca niezależnie od tego, o jakim zakresie zainteresowania mówimy. Można oczekiwać, że tematy związane z „krypto – rynkiem” coraz częściej będą gościły w różnego typu serwisach informacyjnych (nie tylko stricte gospodarczych). Zatem warto posiadać podstawową wiedzę na temat kryptowalut.

Być może okaże się ona wstępem do głębszego zainteresowania tematem i wykorzystywania kryptowalut w codziennym życiu. Mowa o szybkim i bardzo tanim przesyłaniu środków do innych krajów albo płaceniu za zakupy. Osoby zainteresowane zarabianiem na kryptowalutach, powinny poszerzyć swoją wiedzę, aby dobrze zainwestować środki w jedną z „krypt” albo zająć się jej skutecznym „wykopywaniem”. W takim przypadku, wymagana jest dobra znajomość rynku. Nie musi jej posiadać np. osoba zamierzająca wykorzystywać kryptowaluty tylko do wykonywania płatności przez Internet. W naszym przewodniku ciekawe informacje znajdą czytelnicy zainteresowani zarówno ogólną wiedzą o kryptowalutach, jak i bardziej użytkowymi lub inwestycyjnymi kwestiami.

11. Czy kryptowaluty to przyszłość finansów?

Kryptowaluty z pewnością są bardzo ciekawym i przyszłościowym nośnikiem wartości. Właśnie dlatego wiele osób określa je jako rozwiązanie, które będzie stanowiło o przyszłości światowych finansów. Taka prognoza opiera się na mocnych podstawach (związanych m.in. ze wzrostem popularności kryptowalut). Trzeba jednak zdawać sobie sprawę z problemów, które mogą spowolnić rozwój całego rynku kryptowalutowego. Przykładem są między innymi działania hackerów. Tacy przestępcy ze względu na wysoki poziom zabezpieczeń informatycznych banków, coraz bardziej interesują się m.in. giełdami oraz kantorami kryptowalutowymi. Inną kwestią jest stosunek rządów do kryptowalut. W przypadku krajów rozwiniętych, władze prawdopodobnie będą dążyły do większej regulacji rynków kryptowalutowych. Sprzyja temu m.in. wykorzystywanie anonimowości zapewnianej przez kryptowaluty, do zakupu niektórych nielegalnych dóbr (np. broni lub narkotyków).

Stosunek instytucji publicznych do kryptowalut, będzie determinowany również przez inną kwestię. Systemy kryptowalutowe niestety mogą służyć do unikania podatków i „prania brudnych pieniędzy”. Ponadto powszechne zastosowanie kryptowalut będzie osłabiało bodźce, jakie władze monetarne chcą wywierać na gospodarkę poprzez poziom stóp procentowych i system bankowy. Obecnie trudno jest przewidzieć, jaki wpływ wszystkie wymienione kwestie będą miały na pozycję kryptowalut w systemie finansowym. Politycy niechętni kryptowalutom, raczej nie zakażą używania tej ciekawej technologii. Bardziej prawdopodobne są zmiany mające na celu zmniejszenie anonimowości użytkowników „krypto-rynku” oraz integrację kryptowalut w ramach systemu bankowego (np. jako mechanizmu pozwalającego na szybkie wykonywanie przelewów).

12. Na czym polega technologia blockchain?

Warto zdawać sobie sprawę, że technologia blockchain (łańcucha bloków) stanowi podstawę działania kryptowalut oraz tokenów.

Innowacyjność bitcoina, czyli pierwszej kryptowaluty, polegała właśnie na zastosowaniu systemu łańcucha bloków do zapisu wykonywanych transakcji. Tę technologię można porównać z ogromną księgą rachunkową służącą do zapisu wszystkich transakcji wykonanych przy pomocy danej kryptowaluty. Wspomniana księga przechowywana w postaci cyfrowej stopniowo się rozrasta, a kolejne bloki danych są odpowiednikiem jej następnych stron. Ważną cechą technologii blockchain wydaje się jej rozproszenie. Dane o transakcjach są powielone w obrębie całej sieci użytkowników danej kryptowaluty i chronione przez skomplikowane systemy szyfrujące (kryptograficzne). Opisywana technologia zapewnia każdemu użytkownikowi zdecentralizowanej sieci wgląd tylko w jego własne transakcje. Dzięki przechowywaniu całego rejestru transakcji w ramach wielu rozproszonych kopii, sieć użytkowników kryptowaluty jest mniej podatna na ataki hackerskie. Można sobie wyobrazić, co by się stało gdyby jedyny zapis transakcji został zniszczony lub zmodyfikowany przez przestępców. Taka sytuacja oznaczałaby kompletny chaos dla użytkowników danej kryptowaluty.

W teorii istnieje możliwość dokonania tzw. „ataku 51%”, który polegałby na przejęciu ponad połowy mocy obliczeniowej danego systemu kryptowalut (np. systemu Bitcoin) i wytworzeniu osobnego łańcucha bloków. W przypadku Bitcoina, praktyczne wykonanie takiego ataku wydaje się niemożliwe (m.in. ze względu na konieczność przejęcia kontroli nad ogromną mocą obliczeniową). Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że w przeszłości ofiarą „ataków 51%” padło kilka mało znanych kryptowalut. Przykładem jest chociażby Krypton i Feathercoin.

Warto dodać, że technologia blockchain obecnie cieszy się zainteresowaniem banków, szpitali oraz urzędów, które chcą ją wykorzystać do przetwarzania różnych informacji. Istnieje nawet koncepcja użycia łańcucha danych przez elektrownie, w celu analizowania zużycia prądu.

13. Co to jest „kopanie” kryptowalut?

O „kopaniu kryptowalut”, słyszały nie tylko osoby zainteresowane zarabianiem w taki sposób. Z „kopaniem” mamy do czynienia w przypadku prawie wszystkich kryptowalut opartych na wcześniej omówionej technologii łańcucha danych (blockchain). „Kopanie” polega na potwierdzaniu kolejnych transakcji i uzupełnianiu łańcucha danych dzięki udostępnieniu mocy obliczeniowej swojego komputera. Kryptowalutowi „kopacze” (zwani też „górnikami”), muszą się liczyć ze zużyciem prądu oraz swojego komputera. Dlatego został wymyślony system motywujący do zamykania („wykopywania”) kolejnych bloków z danymi. Osoby udostępniające dużą moc obliczeniową, mogą liczyć na premię w postaci nowych („wykopanych”) jednostek kryptowaluty. Premia jest przyznawaną w zamian za ukończenie kolejnego bloku danych. Wynagrodzenie „górników” uzupełniają prowizje naliczane od wartości potwierdzonych przelewów. W przypadku wielu kryptowalut o ograniczonej podaży (m.in. bitcoina), „wykopywanie” nowych jednostek z czasem staje się coraz trudniejsze. Dlatego prowizje płacone od wartości przelewów, stają się ważniejszym źródłem dochodu dla „górników”. W przypadku systemu Bitcoin, osoby płacące niewielką prowizję, mogą liczyć na szybszą realizację płatności. Przelew bez prowizji prawdopodobnie będzie przetwarzany znacznie dłużej albo wcale nie trafi do bloku danych.

14. Czy opłaca się „kopać” kryptowaluty?

„Kopanie” kryptowalut obecnie powinno być traktowane jako poważna i profesjonalna inwestycja. Polscy „górnicy” muszą bowiem konkurować z osobami, a nawet firmami działającymi w krajach, gdzie ceny prądu i podzespołów komputerowych są niższe. Przykład stanowią między innymi Chiny. Warto również zdawać sobie sprawę, że opłacalne „wykopywanie” kryptowalut obecnie wymaga urządzeń o znacznie większej mocy obliczeniowej niż standardowy komputer domowy. Ceny „koparki” do kryptowalut mogą oscylować na poziomie kilkunastu lub nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. Takie urządzenie składa się m.in. z metalowej ramy zastępującej obudowę, płyty głównej, procesora, dysku twardego, pamięci RAM, zasilaczy o dużej mocy oraz szeregu wydajnych kart graficznych. Procesory graficzne sprawdzają się bardzo dobrze przy „wykopywaniu” kryptowalut. Dlatego standardowa koparka może zawierać aż sześć – dziesięć kart graficznych. Przykładowe zdjęcie takiego urządzenia prezentujemy poniżej.

Główne ryzyko dotyczące „kopania” kryptowalut, wiąże się ze zmiennością ich kursu oraz względnie stałą ceną prądu. Warto również wspomnieć, że ceny „koparek” kryptowalutowych oraz podzespołów do nich (m.in. wydajnych kart graficznych), dobrze reagują na aktualne notowania kryptowalut (głównie bitcoina). To oznacza, że „górnik” zamierzający sprzedać „koparkę” po ewentualnym spadku notowań BTC, będzie musiał zaakceptować niższą cenę uzyskaną za swoje urządzenie. Kryptowalutowy boom z kolei powoduje wzrost cen potrzebnych podzespołów i automatyczny spadek opłacalności nowych inwestycji. Jeżeli dodamy do tego konkurencję kosztową z krajów azjatyckich (m.in. Chin), to okaże się, że „kopanie” kryptowalut jest inwestycją, która musi być poważnie przeanalizowana. Sytuację pojedynczych „górników” nieco poprawia możliwość dołączenia do grupy właścicieli komputerów, którzy łączą swoje moce obliczeniowe i dzielą nagrody uzyskiwane za „wykopanie” kolejnych bloków danych oraz potwierdzanie transakcji. Warto pamiętać, że wynagrodzenie dla „górników” działających w takiej „kopalni” (ang. pool) jest dzielone proporcjonalnie do wkładu mocy obliczeniowej. Innym rozwiązaniem jest inwestycja w moc obliczeniową służącą do „kopania kryptowalut” i czerpanie zysków z tego tytułu.

15. Co to są forki?

Termin „fork” jest nieodłącznie związany z historią kryptowalut. Warto zatem poznać znaczenie tego słowa, które tłumaczone dosłownie z języka angielskiego, oznacza po prostu
„widelec”. W przypadku kryptowalut, bardziej adekwatnym określeniem byłoby po prostu „odgałęzienie”. Mowa o odgałęzieniu od głównego łańcucha bloków (blockchain). Taki podział, który powoduje sporo niepewności (często połączonej ze spadkami notowań danej kryptowaluty), może powstać na wskutek różnych przyczyn. Pierwszą z nich jest używanie przez użytkowników systemu kryptowalutowego różnych wersji oprogramowania. Niezgodność oprogramowania może skutkować brakiem synchronizacji w wykopywaniu bloków. Taka sytuacja prowadzi po powstania dwóch różnych wersji łańcucha bloków, który jest cyfrowym odpowiednikiem księgi rachunkowej. Utworzenie dwóch różnych ewidencji dotyczących transakcji, skutkuje po prostu podziałem kryptowaluty na „nową” i „starą”. Opisywana sytuacja nosi nazwę „accidental fork”. Może ją wywołać również atak hackerów na daną sieć kryptowalutową. Warto dodać, że rozgałęzienie łańcucha bloków Bitcoina (spowodowane niezgodnością oprogramowania), miało miejsce w marcu 2013 r. Wówczas udało się szybko opanować sytuację, co uchroniło kryptowalutę przed podziałem.

Z innym rodzajem rozgałęzienia danych („hard fork”), mamy do czynienia jeśli dochodzi do poważnej zmiany zasad działania kryptowaluty. W takiej sytuacji, osoby nieakceptujące zmian technicznych, nie mogą już uczestniczyć w dalszym tworzeniu łańcucha bloków. Mniej groźna jest sytuacja określana mianem „soft fork”. Polega ona na tym, że zmiany w sposobie działania kryptowaluty, nie powodują jej podziału. Użytkownicy nieakceptujący zmian systemu, nie mogą skorzystać np. z lepszych zabezpieczeń, ale spójność kryptowaluty zostaje utrzymana. Z „twardym” rozgałęzieniem łańcucha danych mieliśmy już do czynienia w przypadku systemu Bitcoin oraz Etheru. Pierwsza z wymienionych kryptowalut dała początek takim jednostkom jak bitcoin xt, bitcoin classic, bitcoin unlimited, bitcoin cash oraz bitcoin gold. Jeżeli chodzi o kryptowalutę ETH, to jej podział skutkował wyodrębnieniem ethereum classic. Spośród wymienionych kryptowalut powstałych na wskutek podziału macierzystych systemów (Bitcoin, Ethereum), tylko bitcoin cash obecnie lokuje się w pierwszej dziesiątce rynkowej (pod względem wartości obrotu).

16. Czy komputery kwantowe zagrażają kryptowalutom?

Od pewnego czasu na portalach wyspecjalizowanych w tematyce kryptowalut, pojawiają się niepokojące informacje dotyczące komputerów kwantowych. Wspomniane komputery bazujące na zasadach fizyki kwantowej, mają być tysiące razy bardziej wydajne niż ich współczesne odpowiedniki. Rodzi się zatem pytanie, czy zastosowanie komputerów kwantowych, nie doprowadzi do łatwego złamania zabezpieczeń kryptowalut. Na szczęście to pytanie na razie jest tylko teoretyczne. Prace nad komputerami kwantowymi wciąż trwają, a ich rezultaty są dość trudne do przewidzenia. Według specjalistów z firmy IBM, komputery kwantowe trafią do użytku nie wcześniej niż za kilkanaście lat. Przez ten czas technologia blockchain może wyewoluować w bardzo ciekawy sposób. Trudno wykluczyć, że pojawią się jakieś nowe nośniki wartości w przestrzeni cyfrowej. Warto również pamiętać, że technologia kwantowa może zostać użyta nie tylko do łamania zabezpieczeń kryptowalut. Równie dobrze można ją wykorzystać w celu zabezpieczenia nowoczesnych form płatności.

17. Czy łatwo jest stworzyć własną kryptowalutę? Czy warto?

Obecnie w cyfrowej przestrzeni można znaleźć więcej niż 1000 różnych kryptowalut. Tak duża liczba tych informatycznych nośników wartości, wynika z względnej łatwości ich tworzenia. Osoby posiadające ciekawy pomysł, mogą np. skorzystać z dostępnego w Internecie kodu źródłowego bitcoina albo litecoina. Nowa kryptowaluta będzie miała szanse na powodzenie jeśli programista zaimplementuje do niej ciekawe rozwiązania. Kolejna kopia bitcoina różniąca się od pierwowzoru wyłącznie nazwą, na pewno nie wzbudzi już dużego zainteresowania.

Nowa kryptowaluta z pewnością nie odniesie sukcesu bez zainteresowania ze strony rynku. Aby system oparty na blockchain zaczął funkcjonować, muszą pojawić się „górnicy”, którzy zainwestują prąd i moc obliczeniową komputera w nadziei na przyszłe zyski. Takie osoby i firmy są coraz bardziej ostrożne ze względu na powtarzające się oszustwa. Wielu nieuczciwych internautów promuje swoją kryptowalutę i zarabia na początkowym wzroście jej kursu, a następnie porzuca cały projekt. W takiej sytuacji najbardziej pokrzywdzone są osoby, które nie zdążyły spieniężyć nowej kryptowaluty przez załamaniem jej kursu i spadkiem wartości.

18. Czy można przelewać kryptowaluty między krajami?

Możliwość wykonywania tanich i szybkich przelewów pomiędzy użytkownikami to czynnik, który decyduje o użytkowej przydatności kryptowalut. Osoby niezainteresowane spekulowaniem na wzroście kursu takich nośników wartości, doceniają przede wszystkim ich możliwości płatnicze. Warto zdawać sobie sprawę, że sieć kryptowalutowa działająca w zdecentralizowanym modelu P2P („peer to peer”), z samej definicji jest międzynarodowa. Problemy mogą się pojawić tylko wtedy, gdy władze jakiegoś państwa poprzez swoją nieprzychylną politykę, próbują ograniczyć rozwój kryptowalut. Z taką sytuacją obecnie mamy do czynienia w Chinach.

Popularność kryptowalut jako rozwiązania płatniczego, wynika przede wszystkim z polityki banków, które pobierają wysokie opłaty za międzynarodowe przelewy SWIFT. Przelewy SEPA są znacznie tańsze niż operacje SWIFT, ale dostępne jedynie na terenie krajów należących do Europejskiego Obszaru Płatniczego. Można powiedzieć, że kryptowaluty dobrze wykorzystały lukę widoczną na rynku przelewów międzynarodowych.

Dowiedz się więcej o przelewach walutowych SEPA oraz SWIFT >

19. Co to jest „proof of work”?

Osoby zainteresowane tematyką kryptowalutową, często mogą spotkać się z określeniem „proof of work”. Można je przetłumaczyć jako „dowód (wykonanej) pracy”. To określenie w szerszym kontekście oznacza zestaw trudnych do wygenerowania danych, które jednocześnie są łatwe do weryfikacji przez pozostałych użytkowników sieci. Dzięki trudności wygenerowania („wykopania”) kolejnego bloku informującego o transakcjach, kryptowaluty takie jak bitcoin, posiadają powiązanie z realną wartością innych dóbr (komputera oraz prądu). W przypadku bitcoina, każdy kolejny blok danych jest generowany co 10 minut. Taka częstotliwość w połączeniu z dużą liczbą „górników” sprawia, że nie możemy z góry określić, który komputer zakończy tworzenie bloku i przedstawi potwierdzenie wykonania tej operacji poprzez losowe wygenerowanie specjalnego kodu z odpowiednią liczbą zer na początku. Prawdopodobieństwo „wykopania” kolejnego bloku danych (i otrzymania nagrody z tym związanej), zależy jednak od mocy obliczeniowej komputera i nakładu wcześniej wykonanej pracy. Warto dodać, że każdy nowy blok danych posiada specjalny identyfikator (hash) poprzedniego bloku. Dlatego niemożliwa jest zmiana jednego bloku danych, wykonana bez możliwego do wykrycia wpływu na pozostałe bloki. W taki sposób rozwiązywany jest problem, który dotyczy możliwości dwukrotnego wydania posiadanej sumy kryptowalut.

20. Co to jest „proof of stake”?

Warto wiedzieć, że istnieje rozwiązanie alternatywne w stosunku do wcześniej omawianego modelu „proof of work”. Mowa o modelu „proof of stake”. Uzależnia on prawdopodobieństwo wygenerowania kolejnego bloku od tego, jaką część wszystkich wyemitowanych kryptowalut posiada dany użytkownik sieci. Model „proof of stake” nie przewiduje nagród za wykopanie bloku. Źródłem utrzymania dla osób/firm udostępniających swoją moc obliczeniową do obsługi transakcji (tzw. walidatorów), są opłaty od użytkowników, którzy chcą szybciej wykonać swój przelew. Zgodnie z założeniami modelu „proof of stake”, nie dochodzi do wydobycia nowych jednostek kryptowaluty. Walidatorzy są wybierani na podstawie ilości kryptowaluty oraz czasu jej posiadania. Takie rozwiązanie stwarza pewne zagrożenie związane z monopolizacją zatwierdzania transakcji (walidacji) przez jeden podmiot. Model „proof of stake”, który jest już wykorzystywany w ramach takich kryptowalut jak na przykład Peercoin, Nxt, BlackCoin, ShadowCash oraz Nushare, posiada również istotne zalety. Najważniejszą z nich jest mniejsze zużycie energii i brak możliwości dokonania „ataku 51%”. Energochłonność modelu „proof of work” obecnie staje się jedną z barier dla ekspansji kryptowalut. Warto dodać, że pomysłodawcy systemu Ethereum zakładają stopniowe przechodzenie do modelu „proof of stake”.

21. Jakie są inne modele „proof of …”?

Model „proof of stake” obecnie nie jest postrzegany jako jedyna alternatywa wobec energochłonnego i najbardziej popularnego rozwiązania („proof of work”). Jedną z propozycji jest model „proof of activity”. Stanowi on pewne połączenie dwóch poprzednich modeli. Mamy bowiem do czynienia z dalszą obecnością „górników”. Poprawność „wykopania” kolejnego bloku danych, zatwierdzają natomiast walidatorzy. Zgodnie z propozycją nowego modelu, wynagrodzenie za wydobycie bloku, ma być dzielone pomiędzy górników oraz walidatorów. Takie rozwiązanie powinno motywować posiadaczy kryptowalut (walidatorów) do częstego połączenia z siecią P2P.

Inny pomysł użytkowników kryptowalut to model „proof of authority”. Zakłada on wiodącą rolę walidatorów, którzy wcześniej (w świecie rzeczywistym) zostali zweryfikowani jako godne zaufania osoby lub instytucje. Możliwe, że w ten sposób (tzn. poprzez wprowadzenie publicznych lub bankowych walidatorów), zostanie rozwiązana kwestia nadzoru nad kryptowalutami. W ramach modelu „proof of authority”, walidatorzy mają wyłączne prawo do zatwierdzania transakcji i otwierania nowych bloków. Taką rolę musiałyby zatem pełnić osoby lub instytucje, które są w pełni godne zaufania.

22. Ile jest kryptowalut/tokenów?

Stosunkowa łatwość w tworzeniu kryptowalut, przekłada się na ich dużą liczbę. Na fali popularności i rosnących notowań bitcoina, pojawiło się wiele „krypt” o bardzo zbliżonych zasadach działania (przykład: litecoin). Trzeba zdawać sobie sprawę, że mnóstwo kryptowalut nie wyróżnia się niczym innym poza nazwą. Niektóre „ksero – kryptowaluty” stanowią nawet formę swoistego żartu. Z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku dogecoina, czyli kryptowaluty powstałej w nawiązaniu do internetowego mema (patrz grafika poniżej). Na fali popularności, wartość wspomnianej kryptowaluty przez trzy dni wzrosła ponad sześciokrotnie, a później zaczęła szybko spadać.

Trudno zliczyć wszystkie kryptowaluty i tokeny, które zostały dotychczas wygenerowane. Długą listę takich nośników wartości, znajdziemy między innymi na stronie CoinMarketCap.com. Wspomniany portal obecnie prezentuje dane o ponad 900 kryptowalutach. Warto jednak zwrócić uwagę, że „krypty” zlokalizowane poniżej 520 miejsca mają łączną kapitalizację nieprzekraczającą 100 000 dolarów (dane z 17 listopada 2017 r.). W przypadku takiego wyniku, trudno mówić o dużym znaczeniu rynkowym. Podobna sytuacja dotyczy tokenów. Portal CoinMarketCap.com prezentuje dane o prawie 390 takich nośnikach wartości. Najpopularniejsze z nich, mają łączną kapitalizację (wartość) rynkową większą niż 300 mln USD (przykłady: EOS, omiseGO, tether i populous). Około jedna trzecia tokenów posiada jednak wartość rynkową, która jest szacowana na mniej niż 100 000 dolarów. Ten przykład pokazuje, że na rynku kryptowalut i tokenów, mamy do czynienia z bardzo dużym zróżnicowaniem kapitalizacji poszczególnych jednostek.

23. Co to jest inflacja kryptowalut?

Pierwsza kryptowaluta (bitcoin) została zaprojektowana tak, aby jej wartość rosła w czasie ze względu na ograniczoną liczbę jednostek (21 mln sztuk). Wiele innych kryptowalut również cechuje się takim limitem podaży, który działa w sposób deflacyjny (tzn. dodatnio wpływa na ich wartość). Trzeba jednak zdawać sobie sprawę, że nie wszystkie kryptowaluty mają deflacyjny charakter. W tym kontekście warto powołać się na przykład wspomnianego już dogecoina. Ta ciekawa kryptowaluta nie posiada limitu swojej podaży (podobnie jak waluty fiat). Opisywana sytuacja negatywnie wpływa na wartość dogecoina, który i tak zaliczył spory spadek po krótkotrwałej rynkowej hossie. Inną inflacyjną kryptowalutą jest stosunkowo popularny dash. Wśród kryptowalut z nieograniczoną podażą, prym wiedzie jednak ether. Wspomniana kryptowaluta wyróżnia się ciekawym rozwiązaniem, a mianowicie stopniowym spadkiem tempa generowania kolejnych jednostek. Taki wariant ma skutkować systematycznym spadkiem inflacji dotyczącej ETH.

24. Ile są warte wszystkie kryptowaluty?

Na powyższe pytanie o wartość wszystkich kryptowalut, można odpowiedzieć po sprawdzeniu ich łącznej kapitalizacji. Wspomniany już serwis CoinMarketCap regularnie podaje dane o wartości całego kryptowalutowego rynku. Stanowią one sumę kapitalizacji dla każdej kryptowaluty (kapitalizacja = liczba wyemitowanych jednostek kryptowaluty x aktualna cena jednostki kryptowaluty). Zaprezentowany poniżej wykres pokazuje zarówno wzrost wartości wyemitowanych kryptowalut jak i skalę boomu, którego jesteśmy świadkami. Jeszcze pod koniec 2016 r. łączna wartość rynku kryptowalut oscylowała na poziomie około 18 mld USD. W połowie listopada 2017 r. analogiczny wynik zbliżał się już do 230 mld USD. Tak szybki wzrost był m.in. wynikiem szybujących w górę notowań dwóch najpopularniejszych kryptowalut (Bitcoina oraz ethereum).

Łączna wartość wyemitowanych kryptowalut wynosząca 230 mld USD (0,23 bln USD), z pewnością może robić wrażenie. Warto jednak pamiętać, że podaż walut fiat nadal jest znacznie większa. W przypadku samego dolara amerykańskiego, agregat pieniężny M3 uwzględniający m.in. gotówkę w obiegu i depozyty bankowe, obecnie ma wartość 13,6 bln USD. Całą wartość światowych walut fiat szacuje się na około 90 bln USD. Mamy zatem do czynienia prawie z czterystukrotną różnicą wartości walut fiat oraz kryptowalut. Można jednak oczekiwać, że ta różnica będzie się szybko zmniejszać na korzyść kryptowalut (o ile nie dojdzie do krachu dotyczącego „krypto – rynku”).

25. Czy kryptowaluty zapewniają anonimowość?

Wielu użytkowników kryptowalut rozpoczyna przygodę z tymi nośnikami wartości, ponieważ skusiła ich szeroko reklamowana anonimowość. Warto dokładniej przyjrzeć się tej kwestii i dowiedzieć, czy użytkownicy „krypt” rzeczywiście są zupełnie anonimowi (np. z punktu widzenia państwa i jego struktur).

Ostatnie doniesienia wskazują, że w przypadku takich tradycyjnych kryptowalut jak na przykład bitcoin, poziom anonimowości systematycznie spada. Istnieją dwie przyczyny tego zjawiska. Po pierwsze, rządowe instytucje nauczyły się już odczytywać informacje z łańcucha bloków. Przykładem jest brytyjski fiskus, który tropi osoby osiągające duże i nieopodatkowane zyski dzięki inwestycjom w kryptowaluty. W takiej identyfikacji podatników pomaga fakt, że portale oferujące sprzedaż i zakup kryptowalut, coraz częściej wymagają danych identyfikujących swojego klienta (np. skanu dowodu osobistego). O braku zupełnej prywatności często przekonują się również osoby handlujące zakazanymi dobrami (np. narkotykami) z użyciem Bitcoina. Amerykańskie FBI nauczyło się już tropić takich przestępców.

Infiltracja systemu Bitcoin przez policję oraz rządowe instytucje, zwiększa zainteresowanie kryptowalutami, które cechują się wyższym poziomem zabezpieczeń informatycznych. Do tej grupy zaliczamy między innymi Zcash, Dash oraz Monero. Można przypuszczać, że w razie wzrostu popularności wymienionych kryptowalut, urzędnicy i policjanci również będą starali się śledzić ich użytkowników. Niewykluczone, że będziemy świadkami prawdziwego wyścigu zbrojeń pomiędzy instytucjami państwowymi i osobami zainteresowanymi jak największą anonimowością w świecie kryptowalut.

26. Jaki jest prawny status kryptowalut w Polsce? Czy możliwe są jego zmiany?

Wśród kwestii omawianych w pierwszej części naszego poradnika, nie może zabraknąć statusu prawnego kryptowalut. Rodzimych czytelników oczywiście najbardziej interesuje sytuacja dotycząca Polski. Ogólnie rzecz biorąc, nasz kraj można określić jako neutralny w stosunku do kryptowalut i podobnych rozwiązań. Z jednej strony, Polska na razie nie wprowadza inicjatyw oraz regulacji prawnych mających na celu popularyzację kryptowalut (tak jak na przykład Japonia). Z drugiej strony, działania krajowych władz nie są restrykcyjne w stosunku do kryptowalutowego rynku (tak jak w Chinach).

Na razie żaden akt prawny obowiązujący w Polsce, nie odnosi się do kryptowalut jako nowej i zdefiniowanej formy płatności. Ewentualna styczność urzędników z tematyką kryptowalutową, dotyczy głównie kwestii podatkowych i ewentualnego rozstrzygania, czy kryptowaluty są objęte wcześniej uchwalonymi aktami prawnymi. Warto wspomnieć, że bitcoiny oraz podobne nośniki wartości, nie podlegają ustawie o usługach płatniczych (bo nie są pieniądzem elektronicznym) oraz ustawie o obrocie instrumentami finansowymi (gdyż nie mogą być klasyfikowane jako instrument finansowy). Posiadacze kryptowalut mogą natomiast powoływać się na ogólne przepisy prawa cywilnego. Zgodnie z nimi, kryptowaluty są traktowane jako inny niż pieniądz miernik wartości (patrz art. 358 indeks 1 paragraf 2 kodeksu cywilnego – „Strony mogą zastrzec w umowie, że wysokość świadczenia pieniężnego zostanie ustalona według innego niż pieniądz miernika wartości”).

Przepisy prawa cywilnego oraz karnego przewidują ochronę prawną w sytuacjach kradzieży kryptowalut (patrz np. paragraf 268a kodeksu karnego – „Kto, nie będąc do tego uprawnionym, niszczy, uszkadza, usuwa, zmienia lub utrudnia dostęp do danych informatycznych albo w istotnym stopniu zakłóca lub uniemożliwia automatyczne przetwarzanie, gromadzenie lub przekazywanie takich danych, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Kto, dopuszczając się czynu określonego w § 1, wyrządza znaczną szkodę majątkową, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”). Kwestie dotyczące opodatkowania transakcji związanych z kryptowalutami, będziemy omawiać w ramach jednej z kolejnych odpowiedzi.

27. Czy kryptowaluty są piramidami finansowymi?

Latem 2017 roku krajowe media zaczęły cytować stanowisko Narodowego Banku Polskiego i Komisji Nadzoru Finansowego dotyczące kryptowalut. We wspomnianym komunikacie, obydwie instytucje zaprezentowały raczej sceptyczne podejście do cyfrowych nośników wartości. KNF wspólnie z NBP ostrzegł Polaków przed niektórymi formami inwestowania w kryptowaluty, które mogą mieć charakter piramidy finansowej. Wymienione instytucje niestety nie sprecyzowały, o jakie zagrożenie oraz formy inwestowania konkretnie im chodzi. Można jednak przypuszczać, że instytucje czuwające nad polskim sektorem finansowym, odnosiły się do emisji nowych tokenów oraz kryptowalut. W takich przypadkach, faktycznie istnieje ryzyko polegające na tym, że emitent wprowadza na cyfrowy rynek nowe aktywo  oraz sztucznie zwiększa popyt na nie, a później wyprzedaje wszystkie posiadane jednostki (po wyższej cenie) i nie interesuje się już promowanym wcześniej projektem (patrz mechanizm „pump and dump”).

Pozostałe ryzyka związane z kryptowalutami, które wymieniono w komunikacie Narodowego Banku Polskiego i Komisji Nadzoru Finansowego oczywiście są istotne, ale nie mają wiele wspólnego z mechanizmem piramidy finansowej. KNF we współpracy z NBP postanowił przypomnieć, że kryptowaluty oraz tokeny nie są gwarantowane przez państwo i nie stanowią powszechnie akceptowanego środka płatniczego. Wspomniane instytucje państwowe (KNF i NBP) zwróciły również uwagę na ryzyko kradzieży kryptowalut przez hackerów i dużą zmienność notowań, która zwiększa ryzyko inwestycyjne (zwłaszcza w połączeniu z dźwignią finansową, której mechanizm działania omówimy w jednej z następnych odpowiedzi).

 28. Czy kryptowaluty stanowią konkurencję dla banków?

Wiele osób uważa, że nieprzychylne działania niektórych rządów wobec kryptowalut, mogą być związane z naciskiem lobby bankowego. Warto jednak wiedzieć, że niektóre banki zamierzają pokonać konkurenta jego własną bronią i wdrożyć mechanizm blockchain do swojej oferty. Takie nowatorskie podejście prezentuje m.in. Mizuho Financial Group, który we współpracy z innymi japońskimi bankami, zamierza niebawem wprowadzić własną kryptowalutę „J-Coin”, służącą klientom do prowadzenia szybkich rozliczeń. Nowa kryptowaluta będzie powiązana kursowo z japońskim jenem (co zapewni pewność w rozliczeniach) i używana do płacenia poprzez aplikację mobilną. Pomysł wdrażany między innymi przez Mizuho Financial Group, pokazuje drogę rozwoju wielu innym bankom, które wykazują chęć implementowania technologii blockchain. Taki mariaż zalet nowoczesnej technologii oraz bezpieczeństwa gwarantowanego przez banki, może stanowić zagrożenie dla tradycyjnych kryptowalut. W tym kontekście warto pamiętać, że wielu użytkowników „krypt” przedkłada bezpieczeństwo (również informatyczne) nad anonimowość, która i tak staje się coraz bardziej iluzoryczna. Atutem banków wydaje się również możliwość zintegrowania technologii blockchain z oferowanymi produktami (w tym również kredytami i depozytami).

29. Jakie są najważniejsze nazwiska „krypto-społeczności”?

Cały system kryptowalut i tokenów codziennie jest tworzony przez tysiące osób posiadających ciekawe pomysły i umiejętności programistyczne. Niektóre takie osoby już bardzo mocno wpisały się w historię rynku kryptowalutowego. Do tej grupy można zaliczyć:

• Satoshiego Nakamoto – enigmatycznego pomysłodawcę i twórcę systemu Bitcoin, który opublikował głośny manifest określający zasady działania pierwszej kryptowaluty
• Vitalika Buterina – jednego z głównych pomysłodawców systemu Ethereum i współwydawcę portalu Bitcoin Magazine
• Harolda Thomasa Finney’a – informatyka zaangażowanego we wczesny rozwój bitcoina, który jako pierwszy człowiek otrzymał przelew w tej kryptowalucie
• Davida Chauma – informatyka i kryptografa, który opracował rozwiązania wykorzystywane później przez twórców kryptowalut i w latach 90 – tych stworzył nowatorski system płatniczy Digi Cash

O tajemniczej i budzącej wątpliwość tożsamości twórcy bitcoina (Satoshiego Nakamoto), nieco więcej napiszemy w kolejnym rozdziale.

30. Gdzie szukać informacji na temat kryptowalut?

Nasz przewodnik kryptowalutowy dostarcza wielu informacji, ale na pewno nie może wyczerpać wszystkich ważnych tematów związanych z kryptowalutami. Rodzi się zatem pytanie, gdzie można szukać dodatkowych odpowiedzi na różne nurtujące pytania. Osobom głębiej zainteresowanym tematyka kryptowalutową, polecamy między innymi oficjalne strony różnych kryptowalut (np. bitcoina oraz ether), gdzie znajdują się specjalne przewodniki dla użytkowników. Warto również czytać publikacje dotyczące kryptowalut, które pojawiają się na Kurencja.com oraz artykuły z takich źródeł jak na przykład Bitcoin.pl i Bitcoin Wiki. Dobrym źródłem statystyk dotyczących „krypto – rynku” są między innymi portale  CoinMarketCap.com oraz BuyBitcoinWorldwide.com.

Rozdział 2: dodatkowe informacje o Bitcoinie (BTC)

1. Co to jest Bitcoin?

W ramach usystematyzowania informacji z poprzedniego rozdziału warto przypomnieć, że bitcoin jest pierwszą kryptowalutą (wyemitowaną w 2009 r.). Pod koniec minionej dekady, wyjątkowość bitcoina polegała między innymi na wykorzystaniu mechanizmu blockchain. Bitcoin doświadczył ogromnego wzrostu popularności, za którym podążyły również jego notowania. W maju 2010 r. za 10 000 BTC (ok. 25 USD), można było kupić jedynie dwie pizze. W dniu przygotowywania tego poradnika (22 listopad 2017 r.), wartość jednego bitcoina oscylowała na poziomie około 8200 USD.

Pomimo trudności związanych m.in. z energochłonnością modelu „proof of work” oraz wydajnością całej sieci, bitcoin nadal pozostaje najbardziej popularną kryptowalutą. Wiele osób mówiąc o kryptowalutach, używa po prostu określenia „bitcoin”, nie zdając sobie sprawy z rosnącej roli alternatywnych kryptowalut (tzw. altcoins). Do tej grupy zaliczamy np. Monero, Lisk, Ethereum i Zcash. Udostępnienie kodu źródłowego bitcoina, skutkowało pojawieniem się licznych kryptowalut, które stanowią próbę wykorzystania sukcesu BTC i niewiele różnią się od pierwowzoru. Najbardziej znaną taką kryptowalutą jest Litecoin.

2. Kto stworzył system Bitcoin?

Tożsamość twórcy Bitcoina wydaje się jedną z największych zagadek informatyki. Do tej pory nie wiemy, czy za pseudonimem Satoshi Nakamoto kryje się tylko jedna wyjątkowo utalentowana osoba. Pewne tropy prowadzą do wspomnianego już informatyka Harolda Thomasa Finney’a, programisty Nicka Szabo i trzech specjalistów zainteresowanych bezpieczeństwem sieci komputerowych (Neala Kinga, Vladimira Oksmana, Charlesa Bry). Trzech wspomnianych informatyków (King, Oksman i Bry) w sierpniu 2008 r. opatentowało rozwiązania podobne do tych stosowanych przez bitcoina i zarejestrowało domenę bitcoin.org. Miesiąc później po Internecie zaczął krążyć manifest określający zasady działania bitcoina, który został podpisany przez tajemniczego Satoshiego Nakamoto. Trzej informatycy podejrzewani o opracowanie bitcoina (King, Oksman i Bry), zaprzeczają jednak wszelkim spekulacjom. Atmosferę podgrzewają wystąpienia osób, które chcą przekonać media o tym, że bitcoin był ich pomysłem (przykład: australijski informatyk Craig Steven Wright).

Być może nigdy nie dowiemy się, która osoba lub grupa osób wyemitowała pierwsze bitcoiny. Pewne jest to, że pomysł na pierwszą kryptowalutę, później przyniósł krociowe zyski. Tajemniczy Satoshi Nakamoto prawdopodobnie posiada milionową pulę bitcoinów.

3. Ile Bitcoinów zostanie wyemitowanych?

Zgodnie ze swoimi założeniami, bitcoin miał stanowić odpowiedź na inflacyjną politykę banków centralnych, która skutkuje stopniową utratą wartości przez waluty fiat. Właśnie dlatego pierwsza kryptowaluta posiada sztywno ustaloną podaż (21 mln jednostek). Wszystkie bitcoiny mają zostać wydobyte w okolicach 2140 r. Wtedy teoretycznym źródłem utrzymania dla „górników”, będą wyłącznie opłaty za transakcje. Już teraz opłaty transakcyjne stanowią coraz ważniejszą zachętę, bo uzyskiwanie nagród za „wykopanie” kolejnych bloków danych staje się coraz trudniejsze. Taki scenariusz został przewidziany przez twórców bitcoina i zakłada coraz wolniejsze tempo emisji kryptowaluty. Warto wspomnieć, że do listopada 2017 r. wyemitowano 16,7 mln jednostek BTC. Spadek tempa emisji ma działać deflacyjnie, czyli stopniowo zwiększać wartość każdego bitcoina. Na razie efekt działania tego deflacyjnego czynnika został niejako przysłonięty przez wzrosty notowań BTC wynikające z coraz większej akceptowalności pierwszej kryptowaluty i spekulacji inwestorów.

4. Jakie są podjednostki bitcoina?

Na początku swojej rynkowej „kariery”, bitcoin miał bardzo małą wartość w stosunku do dolara. Ta okoliczność nie zmuszała do stosowania podjednostek pierwszej waluty. Później sytuacja zaczęła się szybko zmieniać. Obecnie trudno wyobrazić sobie płacenie Bitcoinem za typowe zakupy, skoro jednostka tej kryptowaluty osiąga wartość kilku tysięcy USD. Na szczęście od dawna funkcjonują już podjednostki BTC. Mowa o:

• decybitcoinie (deci-bitcoin/dBTC) – 0,1 BTC (jednostka rzadko używana)
• centybitcoinie (centi – bitcoin/cBTC) – 0,01 BTC (jednostka zwana też „bitcentem”)
• milibitcoinie (milli – bitcoin/mBTC) – 0,001 BTC (jednostka zwana też „millibitem”)
• microbitcoinie (micro – bitcoin/μBTC) – 0,00001 BTC (jednostka zwana też „bitem”)
• satoshi (sat) – 0,00000001 BTC

Nazwa najmniejszej jednostki Bitcoina (satoshi), stanowi oczywiście hołd złożony twórcy pierwszej kryptowaluty, czyli tajemniczemu Satoshi Nakamoto. Nie można wykluczyć, że dalszy wzrost wartości Bitcoina, wymusi konieczność powszechnego używania jednostek jeszcze mniejszych niż 1 satoshi.

5. Kto kontroluje BTC i podejmuje kluczowe decyzje?

Zgodnie ze swoimi założeniami, system Bitcoin pozostaje zdecentralizowany i nie posiada centralnego emitenta. Zmiana tego stanu rzeczy byłaby zresztą niemożliwa w ramach istniejących rozwiązań technicznych. Decentralizacja bitcoina oprócz zalet, skutkuje również ewentualnymi problemami z podjęciem ważnych decyzji dotyczących dalszego rozwoju kryptowaluty. W takiej sytuacji, konieczne jest głosowanie uwzględniające preferencje użytkowników oraz liczbę posiadanych przez nich bitcoinów. Głosowania dotyczą zarówno zmiany logo BTC, jak i znacznie ważniejszych kwestii (takich jak modyfikacja protokołu). Brak porozumienia społeczności w przypadku fundamentalnych technicznych kwestii, może doprowadzić do powstania tzw. „hard forków” i nowych kryptowalut, które są zupełnie niezależne od bitcoina. Taki scenariusz dotyczył np. bitcoin cash oraz bitcoin classic. Regionalne organizacje promujące ideę płatności przy pomocy bitcoina, nie mogą zapobiec „hard forkom”, gdyż decyzja pozostaje w rękach bardzo licznych użytkowników BTC. W praktyce spore znaczenie ma głos chińskiej społeczności bitcoina. Warto pamiętać, że to właśnie Państwo Środka jest liderem pod względem produkcji „koparek” i działalności bitcoinowych „górników”.

6. Czy BTC jest pieniądzem?

Pomimo niechęci do rządowych regulacji, wielu członków bitcoinowej społeczności dostrzega korzyści związane z formalnym uznaniem bitcoina za rodzaj pieniądza elektronicznego. Taka decyzja polityczna może zwiększyć popularność pierwszej kryptowaluty i wzmocnić zaufanie do niej, a także skutkować wzrostem notowań. Na razie tylko jeden kraj podjął zdecydowane kroki mające na celu uznanie bitcoina za normalny środek płatniczy. Mowa o Japonii. W Kraju Kwitnącej Wiśni, bitcoin od 1 kwietnia 2017 r. stał się pełnoprawną formą pieniądza.

Jeżeli chodzi o Polskę, to rodzime prawo jest już w pewnej mierze dostosowane do specyfiki bitcoina i umożliwia dochodzenie praw majątkowych dotyczących tej kryptowaluty oraz ochronę dla osób, które padły ofiarą kradzieży BTC. Dalsze kroki polskich władz dotyczące Bitcoina, prawdopodobnie będą zależały od stanowiska całej Unii Europejskiej. Władze UE nie są szczególnie entuzjastycznie nastawione do tematu kryptowalut. Ostatnie propozycje ustawodawcze Unii Europejskiej sugerują, że ta organizacja będzie dążyć do zmniejszenia anomimowości użytkowników bitcoina.

7. Jakie zalety bitcoin ma stosunku do innych kryptowalut?

Jeżeli chodzi o zalety bitcoina, to najważniejszą z nich wydaje się relatywnie duża rozpoznawalność wśród przedsiębiorców i konsumentów. Nawet szybko rosnące ethereum pod tym względem nie może konkurować z BTC. Warto również pamiętać, że rynek bitcoina jest największy i najbardziej płynny, a pierwsza kryptowaluta nie doświadcza tak gwałtownych wahań kursu jak wiele altcoinów. Pod względem zmienności kursowej, bitcoin w 2017 r. prezentował się lepiej (tzn. był bardziej stabilny) niż chociażby ethereum oraz litecoin. Świadczą o tym dane portalu BuyBitcoinWorldwide.com, które zostały zaprezentowane na poniższym wykresie. Mniejsza zmienność kursowa bitcoina (w stosunku do wielu altcoins) nie jest zaletą tylko dla osób, które chcą osiągać duże zyski dzięki spekulacji na rynku.

W stosunku do mało popularnych altcoins, bitcoin posiada jeszcze jedną bardzo ważną zaletę. Mowa o wiarygodności pierwszej kryptowaluty. Użytkownicy BTC z pewnością nie padną ofiarą oszust polegających na tym, że emitent kryptowaluty najpierw sztucznie „pompuje” jej cenę, a po korzystnej sprzedaży posiadanych jednostek, pozostawia cały projekt w początkowym stadium rozwoju.

8. Jakie są najważniejsze wady bitcoina w stosunku do innych kryptowalut?

W trakcie kolejnych lat upływających od rynkowego debiutu bitcoina, dostrzegamy coraz więcej wad tej nowatorskiej kryptowaluty. Do najważniejszych takich słabych punktów BTC można zaliczyć:

• problemy z wydajnością sieci, które skutkują wydłużonym czasem oczekiwania na darmowy przelew (te problemy są efektem ograniczenia wielkości bloku danych do 1 MB)
• malejący poziom anonimowości osób korzystających z bitcoina (związany m.in. z rosnącym zainteresowaniem rządów i fiskusa)
• spadającą rentowność „kopania” bitcoinów (obecnie bitcoin nie jest już kryptowalutą z najwyższą opłacalnością dla „górników”)
• nieporozumienia i różnice zdań w obrębie bardzo dużej bitcoinowej społeczności, które skutkowały powstaniem np. bitcoin gold oraz bitcoin classic
• uzależnienie pierwszej kryptowaluty od licznych „kopalni” zlokalizowanych w Chinach

Warto również wspomnieć o wysokiej energochłonności całej sieci Bitcoin. Ta wada jest związana z zastosowaniem omawianego wcześniej modelu „proof of work”.

9. Jak powstał bitcoin xt, bitcoin classic, bitcoin unlimited, bitcoin cash oraz bitcoin gold?

W ramach jednego z poprzednich pytań wspomnieliśmy o powstaniu kryptowalut pokrewnych bitcoinowi (m.in. bitcoina gold oraz bitcoina classic). Warto zatem nieco dokładniej zaprezentować okoliczności, które skutkowały wyodrębnieniem bitcoinowych altcoins (bitcoin xt, bitcoin classic, bitcoin unlimited, bitcoin cash oraz bitcoin gold). Opisywane kryptowaluty powstały poprzez „hard fork”, czyli odgałęzienie łańcucha bloków będące skutkiem niezgody części społeczności na aktualne lub proponowane zasady działania systemu Bitcoin.

Bitcoin xt powstał w sierpniu 2015 r. jako inicjatywa osób, które postulowały zwiększenie rozmiaru bloku danych z 1 MB do 8 MB. Te plany nie wzbudziły jednak zainteresowania dostatecznej liczby użytkowników bitcoina. Nieco więcej szczęścia miała kolejna inicjatywa pod nazwą bitcoin classic (zakładająca zwiększenie bloku danych z 1 MB do 2 MB). Mimo medialnego zamieszania i wsparcia części społeczności, projekt bitcoin classic stracił jednak na znaczeniu i został ostatecznie zawieszony 10 listopada 2017 r. W 2016 r. powstał jeszcze inny wariant bitcoina ze zwiększonym limitem wielkości bloków (patrz bitcoin unlimited), ale jemu również nie udało się osiągnąć sukcesu. Rok 2017 r. przyniósł nam powstanie dwóch kryptowalut wywodzących się z pierwotnej wersji bitcoina (bitcoin core). Mowa o:

• bitcoinie cash powstałym 1 sierpnia 2017 r.
• bitcoinie gold powstałym 23 października 2017 r.

Pierwsza z wymienionych kryptowalut (bitcoin cash), w połowie listopada 2017 r. zajmowała trzecie miejsce pod względem udziału rynkowego. Ten popularny wariant bitcoina powstał w ramach protestu części społeczności niegodzącej się na wprowadzenie protokołu ulepszeń SegWit bez zmian wielkości bloku danych. W przypadku bitcoin gold, główną różnicą wobec bitcoin core są zmiany algorytmu „proof of work” korzystne dla „górników” wykopujących wirtualną walutę przy pomocy kart graficznych. Utworzenie obydwu kryptowalut (bitcoin gold i bitcoin cash), miało ciekawe skutki dla użytkowników bitcoina. Osoba posiadająca np. 1000 BTC, po rozgałęzieniu łańcucha bloków stała się również posiadaczem 1000 jednostek bitcoin cash i 1000 jednostek bitcoin gold.

10. W dłuższej perspektywie bitcoin stracił udział rynkowy na korzyść altcoins. Czy ten proces będzie nadal trwał?

Po przeanalizowaniu wykresu pokazującego zmiany udziału rynkowego poszczególnych kryptowalut (patrz poniżej), nietrudno dostrzec spadkowy trend dotyczący bitcoina. Pierwsza kryptowaluta szczególnie straciła na znaczeniu w 2017 r. Można przypuszczać, że pojawienie się konkurencji w postaci bitcoin cash odebrało tradycyjnemu bitcoinowi (bitcoin core) kilka punktów procentowych udziału rynkowego. Ważniejsze wydają się jednak zmiany związane ze wzrostem znaczenia systemu Ethereum i jego kryptowaluty ether. W szczytowym momencie (połowa czerwca 2017 r.), udział bitcoina core w kapitalizacji rynku spadł do 39%, a porównywalny wynik dla ethereum oscylował na poziomie 31%. Później sytuacja wróciła do normy, a udział BTC znów znacząco przekroczył 50% (patrz poniższy wykres). Opisywany epizod z czerwca 2017 r. wskazuje jednak, że bitcoin w przyszłości może podlegać silnej presji ze strony:

• kryptowalut umożliwiających projektowanie inteligentnych modeli płatniczych (takich jak ether)
• kryptowalut cechujących się większym stopniem prywatności (przykłady: Zcash i dash)

Każde kolejne zamieszanie dotyczące bitcoina (związane np. z uderzeniem chińskiego rządu w tamtejszych „górników”), też będzie negatywnie oddziaływało na udział rynkowy pierwszej kryptowaluty.

Rozdział 3: zastosowanie kryptowalut do płatności

1. Do czego można wykorzystać zakupione bitcoiny lub inne kryptowaluty?

Osoba posiadająca kryptowaluty w swoim portfelu, bez wątpienia ma do wyboru wiele ciekawych możliwości. Kryptowaluty mogą jej posłużyć do:

• opłacenia rachunku za dobra lub usługi, których sprzedawca przyjmuje wpłaty w kryptowalucie
• wymiany na walutę fiat (np. PLN, USD, EUR) za pośrednictwem kantoru lub giełdy i wykorzystaniu środków w zupełnie dowolny sposób
• wymiany na inną kryptowalutę, która cechuje się na przykład większą stabilnością kursu albo perspektywami zarobku związanego ze wzrostem notowań
• przechowywania i sprzedaży po lepszym kursie niż obecny

Warto pamiętać, że bitcoin wciąż wyróżnia się największą akceptowalnością przez handlowców i największą liczbą ofert wymiany. To nie oznacza jednak, że osoby posiadające waluty z pierwszej dziesiątki lub nawet dwudziestki rankingu popularności będą miały problemy z ich właściwym spożytkowaniem. Nawet w Polsce działają już kantory i giełdy oferujące wymianę mniej popularnych kryptowalut (przykłady: dash, game, litecoin oraz lisk).

2. Co to jest adres, klucz prywatny i publiczny?

Pojęcie klucza prywatnego i publicznego oraz adresu kryptowalutowego nierozłącznie wiążą się z praktycznym wykorzystaniem kryptowalut. Pod określeniem klucza publicznego rozumiemy ciąg znaków, służący do tworzenia adresu w sieci kryptowalutowej. Z kolei adres to unikalny ciąg znaków identyfikujący użytkownika sieci. Taki adres można porównać do numeru konta bankowego. Różnica polega na tym, że posiadacz bitcoinów do każdej transakcji może używać innego adresu. Wspomniane rozwiązanie jest zalecane,  gdyż zwiększa stopień prywatności i bezpieczeństwa. Osoba znająca adres danego użytkownika sieci kryptowalutowej, może mu przekazać środki. Warto dodać, że adres z sieci bitcoin liczby sobie 26 – 35 znaków (przykładowy adres: 3J98t1WpEZ73CNmQviecrnyiWrnqRhWNLy).

Równie ważny jest klucz prywatny. Ten ciąg znaków zapewnia dostęp po kryptowalut i służy do potwierdzania transakcji. Właśnie dlatego klucz prywatny nie powinien być udostępniany innym osobom lub przechowywany w sposób narażający go na ujawnienie (podobnie jak np. hasło dostępowe do bankowości internetowej). Osoba znająca nasz klucz prywatny może przelać zgromadzone bitcony lub inne kryptowaluty na swój własny adres. Taka czynność jest oczywiście równoznaczna z kradzieżą zgromadzonych środków.

3. Co to jest portfel kryptowalutowy?

Określenie „portfel” również jest bardzo często używane przez osoby korzystające z kryptowalut. Wspomniane określenie w zależności od kontekstu oznacza:

• zestaw danych służących do identyfikacji użytkownika i wykonywania transakcji (tzn. adresy oraz klucz publiczny i klucz prywatny)
• aplikację komputerową, dzięki której posiadacz kryptowalut może transferować środki i nimi zarządzać oraz wykonywać wiele innych czynności (np. sprawdzać historię płatności)

W użyciu znajdują się bardzo różne aplikacje portfelowe dla użytkowników kryptowalut. Jedna z naszych kolejnych odpowiedzi będzie dotyczyła wyboru najlepszego portfela dla początkującego adepta kryptowalut.

4. Jak można stracić kryptowaluty?

Każdy posiadacz kryptowalut powinien zdawać sobie sprawę, że możliwości utraty tych nośników wartości. Jedną z przyczyn może być na przykład atak hackerski, w ramach którego przestępca włamie się do sieci kryptowalutowej albo giełdy/kantoru. Możliwa jest też kradzież hasła prywatnego z komputera z przy pomocy odpowiedniego oprogramowania szpiegującego. Warto zdawać sobie sprawę, że posiadacze kryptowalut dość często sami przyczyniają się do utraty środków. Takie działanie może polegać na ujawnianiu klucza prywatnego innej osobie, nieostrożnym przechowywaniu wspomnianego klucza albo jego zapomnieniu. Trzeba zdawać sobie sprawę, że utrata klucza prywatnego skutkuje dożywotnią i definitywną utratą dostępu do zgromadzonych środków. Właśnie dlatego wiele osób zapisuje swój klucz prywatny na kartce papieru i trzyma w bezpiecznym miejscu (nawet w sejfie). Takie rozwiązanie tylko z pozoru może wydawać się anachroniczne (zwłaszcza gdy weźmiemy pod uwagę możliwości infiltracji komputera przez hackerów).

5. Jakie są zalety i wady płatności kryptowalutami?

Zalety płatności kryptowalutowych są związane przede wszystkim z ich niewielkim kosztem i stosunkowo krótkim czasem realizacji. Różnica na korzyść kryptowalut (w stosunku do oferty banków) jest szczególnie odczuwalna w przypadku przelewów międzynarodowych poza teren Europejskiego Obszaru Płatniczego. Dla klienta polskich banków, koszt przelewu SWIFT do USA nierzadko przekracza nawet 100 zł. Analogiczna opłata za przelew wykonany w kryptowalucie będzie zerowa albo znacznie niższa niż wspomniane 100 zł (przykład 10 zł – 20 zł). Warto również przypomnieć, że standardowy przelew SWIFT jest księgowany w standardzie „D+3”. To oznacza, że środki zostaną dostarczone przed upływem trzech pełnych dni roboczych. Skorzystanie z opcji zapewniających szybszą realizację przelewu (standard: „D+0” lub „D+1”), wymaga sporej dopłaty. Typowy przelew w kryptowalucie, na pewno zostanie zrealizowany znacznie szybciej niż operacja zlecona przy pomocy bankowego systemu SWIFT. Właśnie dlatego banki są zainteresowane wykorzystaniem technologii blockchain do rozliczeń.

Jeżeli chodzi o wady płatności kryptowalutowych, to trzeba wskazać m.in. ograniczoną akceptowalność cyfrowych nośników płatności przez osoby prywatne oraz przedsiębiorstwa. Do przyjęcia płatności wykonanej przy pomocy bitcoina albo innej kryptowaluty, raczej nie będą przekonane osoby lub firmy, które korzystają tylko z walut fiat.

6. Czy są jakieś minimalne lub maksymalne limity transakcji w bitcoinie?

Większość przelewów kryptowalutowych nadal jest wykonywanych przy pomocy bitcoina. Dlatego wiele osób pyta o maksymalne oraz minimalne limity kwot przesyłanych z użyciem BTC. Jeżeli chodzi o maksymalne limity, to nie ustalono takich ograniczeń. Z punktu widzenia wydajności sieci Bitcoin nie jest istotne, jaką kwotę wysyła dany użytkownik. Nieco inna sytuacja dotyczy niewielkich transakcji. Początkowo możliwe było wysyłanie nawet kwot wynoszących jedynie 1 satoshi. Problem polegał na tym, że takie niewielkie przelewy „zaśmiecały” sieć mającą problemy z wydajnością, a „górnicy” obsługujący najmniejsze zlecenia płatnicze, nie mogli liczyć na żadną gratyfikację finansową. W związku z powyższym, wprowadzono minimalny limit wartości transakcji wynoszący 547 satoshi (0,00000547 BTC). Przy notowaniach bitcoina z 19 listopada 2017 roku, podana kwota stanowi ekwiwalent około 16 groszy. Tak niski limit wartości transakcji, na pewno nie jest uciążliwy dla użytkowników sieci Bitcoin.

7. Ile kosztuje i trwa przelew kryptowalut?

Czas i koszt przelewu kryptowalut zależy przede wszystkim od używanej „krypty”.  Za przykład może posłużyć bitcoin, czyli kryptowaluta najczęściej wybierana przez osoby i firmy wykonujące przelew. W przypadku BTC, zarówno czas jak i koszt realizacji transakcji jest zależny od preferencji osoby przelewającej środki. Jeżeli nie powiększy ona przekazywanej kwoty o wynagrodzenie dla „górników”, to czas realizacji przelewu może się wydłużyć nawet do kilku – kilkudziesięciu godzin. Taka sytuacja będzie bardzo prawdopodobna w przypadku wzrostu obciążenia sieci. Warto pamiętać, że niektóre portfele automatycznie anulują przelew, jeżeli nie zostanie on potwierdzony przez „górników” przez dłuższy czas (np. 2 – 3 dni). Ze względu na możliwe utrudnienia, warto dołączyć do przelewu przynajmniej małe wynagrodzenie dla „górnika”.

Dzięki specjalnym portalom takim jak na przykład bitcoinfees.earn.com, możemy sprawdzić wysokość opłaty, która powinna zapewnić szybką realizację transakcji w BTC. Dane wspomnianego portalu z 19 listopada 2017 r. wskazują, że wówczas optymalna stawka wynagrodzenia dla „górników” wynosiła 370 satoshi za 1 bajt przesyłanych informacji o przelewie. Jeżeli przyjmiemy rozmiar przeciętnej transakcji w bloku jako 226 bajtów, to optymalna opłata za przelew wyniesie 83 620 satoshi (ok. 24 zł przy kursie BTC/PLN z 19 listopada 2017 r.). Osoby dołączające taką sumę do przelewu, mogą liczyć na realizację transakcji w ciągu 30 minut (według danych z 19 listopada 2017 r.). Przy dwukrotnie niższej opłacie, maksymalny czas realizacji przykładowego przelewu wynosił 70 minut (według danych z 19 listopada 2017 r.). Taki wynik również można uznać za akceptowalny. Warto dodać, że wiele portfeli kryptowalutowych posiada specjalny kalkulator pokazujący zależność opłaty i spodziewanego czasu realizacji przelewu.

8. Czy można anulować transakcję wykonaną przy pomocy kryptowalut?

Osoby, które wcześniej uważnie przeczytały odpowiedzi dotyczące technologii blockchain, powinny znać odpowiedź na powyższe pytanie. Jest ona mało optymistyczna dla użytkowników popełniających pomyłki w rozliczeniach. Sieć kryptowalutowa niestety nie wybacza błędów i nie pozwala na cofnięcie błędnych zleceń płatniczych. Właśnie dlatego sprawdzenie adresu osoby lub firmy, do której przesyłamy kryptowaluty jest ekstremalnie ważną kwestią. W przypadku błędnej kwoty przelewu, jedynym rozwiązaniem wydaje się poinformowanie znanego nam adresata o nadpłacie lub niedopłacie. Jeżeli nie wiemy, do kogo omyłkowo zostały wysłane kryptowaluty, to będziemy musieli się z nimi pożegnać.

9. Gdzie można kupić kryptowaluty?

Osoba zainteresowana zakupem kryptowalut, z pewnością nie może narzekać na brak możliwości. Jednym z dostępnych wariantów jest kupno „krypt” za pośrednictwem specjalnego kantoru. Na uwagę zasługują również propozycje giełd kryptowalutowych. Innym rozwiązaniem będzie bezpośredni zakup kryptowaluty od osób prywatnych. W przypadku takiej opcji, trzeba jednak zachować ostrożność (zwłaszcza, gdy nie znamy kontrahenta). Istnieje bowiem ryzyko, że nieuczciwy sprzedawca kryptowalut nie przeleje ich na nasz adres po otrzymaniu płatności w walucie fiat. Innym problemem może być wyegzekwowanie płatności w walucie fiat za wcześniej wysłane „krypty”.

10. Co to są giełdy kryptowalut?

Giełdy kryptowalut to portale, które opierają się na modelu wymiany społecznościowej (podobnie jak giełdy oferujące wymianę walut fiat). W przypadku takiego modelu, operator giełdy zajmuje się jedynie organizowaniem i zabezpieczeniem wymiany. Za te usługi pobierana jest niewielka prowizja (zwykle naliczana od wartości transakcji). Warto dodać, że system informatyczny giełdy najpierw sprawdza, czy obydwie strony transakcji posiadają wystarczające środki na wymianę, a następnie w ciągu sekund finalizuje rozliczenie. Dzięki temu można uniknąć sytuacji, w której nieuczciwy kontrahent „ulotni się” bez zapłaty dla drugiej strony. Zaletą giełd kryptowalutowych jest również to, że strony mogą swobodnie ustalać warunki transakcji. Takie rozwiązanie czasem pozwala na zakup kryptowalut po notowaniach korzystniejszych od rynkowej średniej.

11. Co to są kantory kryptowalut?

Kantory kryptowalut działają według bardzo podobnego modelu, jak ich odpowiedniki oferujące wymianę walut fiat (np. złotych, euro lub dolarów). Kantor kryptowalutowy zarabia na różnicy pomiędzy kursem kupna i sprzedaży danej kryptowaluty (czyli na tzw. spreadzie). Ze względu na sporą konkurencję wśród kantorów kryptowalutowych i dużą liczbę obsługiwanych przez nie transakcji, naliczana marża zwykle nie jest wysoka. Z podobnym zjawiskiem mamy do czynienia w przypadku kantorów sprzedających waluty fiat.

Warto dodać, że klienci kantorów kryptowalutowych, z reguły nie mają możliwości negocjowania kursów stosowanych podczas wymiany. Wyjątek może dotyczyć wymiany o bardzo dużej wartości, której warunki będą ustalane indywidualnie. Inną ważną kwestią są wymagania dotyczące rejestracji. Kantory kryptowalutowe (podobnie jak ich giełdowe odpowiedniki) coraz częściej wymagają, aby klient podawał przynajmniej wybrane dane identyfikacyjne. Taka polityka jest wymuszana przez organy nadzoru państwowego, które obawiają się m.in. „prania brudnych pieniędzy” przy pomocy kryptowalut.

Sprawdź, jakie są kantory kryptowalut polecane przez Kurencja.com >

12. Co lepiej wybrać – kantor czy giełdę kryptowalutową?

Wybór pomiędzy kantorem kryptowalutowym i giełdą kryptowalutową zależy między innymi od tego, jaki model wymiany preferuje klient. Osoby zainteresowane osiągnięciem kursu lepszego od średniej rynkowej i akceptujące możliwość poczekania na wymianę, powinny wziąć pod uwagę ofertę giełd. Atutem kantorów jest między innymi możliwość wymiany całej puli kryptowalut po jednym kursie. W przypadku giełd, nie zawsze znajdziemy kontrahentów oferujących potrzebną nam ilość kryptowaluty na danych warunkach cenowych. Warto jednak wspomnieć, że niektóre serwisy oferujące wymianę kryptowalut, łączą dwa modele translacji (tzn. giełdowy i kantorowy). Osoby zainteresowane wymianą, mogą wybrać jednolitą tabelę kursową albo arkusz z ofertami innych użytkowników serwisu.

Niezależnie od sposobu działania wybranego serwisu wymiany kryptowalut, warto zwrócić uwagę na takie kwestie jak liczba jego klientów, czas działania na rynku, opinie użytkowników oraz poziom zabezpieczeń informatycznych. Polscy posiadacze kryptowalut w miarę możliwości powinni wybierać serwisy zarejestrowane na terytorium UE. Korzystanie z usług unijnej spółki zapewnia większe bezpieczeństwo prawne w przypadku sporów i konieczności dochodzenia roszczeń.

Przeczytaj więcej o wymianie kryptowalut na Kurencja.com >   

13. Dlaczego lepiej przechowywać swoje kryptowaluty w bezpiecznym portfelu, a nie na giełdzie kryptowalutowej?

W poradnikach dla początkujących adeptów kryptowalut często pojawiają się ostrzeżenia przed długotrwałym przechowywaniem swoich środków w serwisie oferującym wymianę „krypt”. Takie przestrogi nie są bezpodstawne, gdyż zdarzały się już przypadki ataków hackerskich na giełdy albo zniknięcia środków w podejrzanych okolicznościach. Swój kapitał stracili między innymi klienci znanej giełdy Mt. Gox oraz polskiego Bitcurexu. Ze względu na możliwość powtórzenia podobnego scenariusza, (w miarę możliwości) środki trzeba przelewać do swojego bezpiecznego portfela zaraz po wymianie. Warto również unikać portfeli kryptowalutych typu online. Z uwagi na koncentrację środków, stają się one bowiem coraz bardziej atrakcyjne dla hackerów (podobnie jak duże serwisy wymiany kryptowalut – kantory lub giełdy). Spore znaczenie ma także wybór kantorów lub giełd kryptowalutowych pod kątem bezpieczeństwa. Takie serwisy, które mogą się pochwalić dużą liczbą klientów oraz długim czasem obecności na rynku, zwykle są lepiej chronione i bardziej wiarygodne niż ich mniej popularni konkurenci.

14. Jak działają bitcoinowe bankomaty? Czy warto z nich korzystać?

Bankomaty zwykle są kojarzone z tradycyjną ofertą banków i coraz mniej popularnym obrotem gotówkowym. Dlatego dla wielu osób dość zaskakujący może wydawać się fakt, że w Polsce oraz innych krajach funkcjonują bankomaty bitcoinowe. Wspomniane urządzenia oczywiście działają zupełnie inaczej niż ich bankowe odpowiedniki. Użytkownik bankomatu bitcoin może zeskanować adres swojego portfela (zapisany poprzez kod QR) i następnie szybko zakupić lub sprzedać bitcoiny (z wykorzystaniem gotówki). Nie dochodzi zatem do wypłacania bitcoinów. Taka operacja zresztą byłaby niemożliwa ze względu na zdematerializowany charakter pierwszej kryptowaluty.

Odpowiedź na pytanie o opłacalność korzystania z bankomatów bitcoinowych, zależy oczywiście od indywidualnej potrzeby szybkiej wymiany i oferowanych kursów. Bardzo możliwe, że w Internecie (np. przy pomocy porównywarki Kurencja.com), znajdziemy bardziej korzystne oferty zakupu BTC. W tym kontekście warto przypomnieć, że za korzystanie z bankomatu bitcoinowego jest doliczana specjalna prowizja (np. 5% transakcji).

15. Jak działa serwis LocalBitcoins.com?

LocalBitcoins.com to specjalny serwis, którego zadaniem jest pośredniczenie w sprzedaży i kupnie kryptowalut. Wspomniany serwis pomaga w znalezieniu innych internautów z danego regionu, którzy są zainteresowani transakcją kryptowalutową. Co ważne, portal LocalBitcoins.com nie pobiera opłat za założenie i utrzymywanie konta oraz standardowe transakcje. Jeden procent od wartości kupna i sprzedaży bitcoinów, muszą zapłacić tylko osoby dodatkowo reklamujące swoje usługi na opisywanym portalu.

Użytkownicy LocalBitcoins.com mogą wybrać jeden z dwóch sposobów finalizowania transakcji. W ramach transakcji online, strony korzystają z systemu wewnętrznych rachunków powierniczych Escrow kontrolowanego przez administrację portalu. Taki system pozwala na wypłatę wcześniej umówionej kwoty przez obsługę serwisu LocalBitcoins.com, jeżeli sprzedawca samodzielnie nie chce tego zrobić (mimo spełnienia świadczenia przez drugą stronę umowy). Warto dodać, że w ocenie wiarygodności kontrahentów, pomaga system ocen i komentarzy. Portal LocalBitcoins.com nie zapewni jednak bezpieczeństwa, jeżeli jego użytkownik zamiast opcji online (z rachunkiem Escrow), wybierze inny sposób rozliczenia transakcji (np. poprzez rachunek bankowy).

Przeczytaj więcej na Kurencja.com o cechach portalu LocalBitcoins.com >

16. Co to jest portfel hardware?

Jak sama nazwa wskazuje, portfel kryptowalutowy hardware, przybiera postać specjalnego urządzenia. Często przypomina ono pendrive (z ewentualnym wyświetlaczem lub przyciskami). Taki sprzętowy portfel można podpiąć do komputera stacjonarnego, laptopa oraz tabletu lub smartfona (o ile te dwa ostatnie urządzenia obsługują funkcję USB OTG).

Portfel hardware jest bardzo bezpieczny (między innymi dzięki jego zabezpieczeniu specjalnym kodem PIN), ale często posiada ograniczenia dotyczące mobilności. Taki portfel będzie przydatny szczególnie dla osób, które przechowują większy kapitał w postaci kryptowalut. Wspomniani użytkownicy „krypt”, mogą na przykład zakupić sprzętowy portfel Trezor, który obecnie (w listopadzie 2017 r.) kosztuje 89 euro. Inne popularne portfele hardware to Keepkey, Hardbit oraz Ledger Wallets.

17. Co to jest portfel software? Jakie są jego rodzaje?

W przeciwieństwie do swojego sprzętowego odpowiednika (portfela hardware), portfel software przyjmuje formę odpowiedniego oprogramowania zgodnego z systemem operacyjnym komputera, smartfona lub tabletu. Obecnie możemy wyróżnić następujące rodzaje portfeli software:

• lekkie portfele (oszczędzające moc obliczeniową), które są instalowane na komputerze (np. Multibit, Electrum)
• portfele pełne występujące w postaci aplikacji instalowanej na komputerze (najlepszy przykład to domyślny portfel Bitcoin Core wymagający długiej synchronizacji danych przed pierwszym użyciem)
• portfele w przeglądarce internetowej, które są dostępne po zalogowaniu (np. Coinbase.com, Blockchain.info)
• portfele mobilne przeznaczone na smartfony i tablety (np. Mycelium)

Warto dodać, że poprzez instalację domyślnego portfela Bitcoin Core, jego użytkownik wspiera sieć Bitcoin, udostępniając dane z łańcucha bloków. Problem polega na tym, że zapisanie łańcucha bloków na komputerze będzie wymagało sporo miejsca na dysku twardym (ponad 100 GB) i czasu związanego z pobraniem i synchronizacją danych.

18. Co to jest portfel „zimny” i portfel „gorący”?

W artykułach oraz wypowiedziach dotyczących kryptowalut, często można się spotkać ze sformułowaniami dotyczącymi tzw. „zimnych” i „gorących” portfeli. Rozróżnienie tych dwóch typów portfela kryptowalutowego w praktyce nie jest zbyt trudne. Portfel „zimny” nie ma połączenia z Internetem i dlatego zapewnia większe bezpieczeństwo od portfela łączącego się z siecią (tzw. portfela „gorącego”). Portfel „zimny” może mieć np. postać urządzenia podłączanego do komputera albo wydruku na papierze. Pomimo braku połączenia z Internetem, „zimne” portfele trzeba przechowywać w bezpiecznych miejscach.

19. Gdzie najlepiej przechowywać kryptowaluty?

Po zaprezentowaniu wszystkich informacji na temat portfeli kryptowalutowych, rodzi się pytanie, który z nich będzie najlepszy. Odpowiedź oczywiście zależy od preferencji użytkownika, sposobu wykorzystania kryptowalut oraz ewentualnego budżetu na zakupy. Różne typy portfeli, można polecić następującym użytkownikom kryptowalut:

• portfele hardware (np. Trezor) oraz portfele papierowe są rekomendowane osobom, które zainteresowały większe środki w kryptowalutę
• lekkie portfele software (np. Multibit, Electrum) są odpowiednie praktycznie dla wszystkich użytkowników kryptowalut (poza tymi, którzy z uwagi na bezpieczeństwo wolą „zimny” portfel)
• portfele mobilne (np. Mycelium) to dobry wybór dla osób ceniących mobilność pod warunkiem, że zadbają one o bezpieczeństwo smartfona lub tabletu (ta uwaga dotyczy zwłaszcza systemu Android, który jest najpopularniejszy i najczęściej atakowany przez wirusy)
• portfele pełne (np. Bitcoin Core) mogą zainteresować przede wszystkim doświadczonych użytkowników kryptowalut

Do wyboru pozostają również portfele online, które można polecić wyłącznie osobom przechowującym niewielkie środki. Wydaje się jednak, że tacy użytkownicy kryptowalut, powinni skorzystać z lekkiego portfela software, który jest łatwy w obsłudze i bardziej bezpieczny. W jednym z naszych artykułów na Kurencja.com, zaprezentowaliśmy sposób instalacji oraz uruchomienia takiego portfela (Zobacz, jak zainstalować i uruchomić portfel Multibit >).

Rozdział 4: inwestowanie w kryptowaluty

1. Gdzie można handlować/spekulować kryptowalutami?

Osoby zainteresowane handlem kryptowalutami, mają do wyboru przede wszystkim giełdy oraz kantory online. Pewną alternatywą jest też omawiany wcześniej serwis LocalBitcoins.com. Trzeba jednak pamiętać, że w przypadku wspomnianego portalu, który służy do lokalnego handlu kryptowalutami, mamy do czynienia z mniejszą płynnością obrotu (w porównaniu np. z giełdami kryptowalutowymi). Być może za pewien czas kryptowaluty zostaną zintegrowane z klasycznym systemem finansowym. Pewną zapowiedzią takiego rozwiązania jest wdrożenie platformy LedgerX, która pozwala na zakup i sprzedaż kryptowalut przez duże instytucje finansowe (np. banki oraz fundusze inwestycyjne).

Do największych dziesięciu giełd kryptowalutowych obecnie możemy zaliczyć: coinone, Bitfinex, Bithumb, Bittrex, Poloniex, Kraken, Bitstamp, Coinbase GDAX, Quoine oraz Binance (patrz poniższa tabela).

Uwaga, giełda Bitfinex wstrzymała od 13. grudnia 2017 r. możliwość zakładania nowych kont. Dobrą alternatywą w tej sytuacji jest giełda Binance.

W przypadku takich wiodących portali oraz popularnych kryptowalut, z pewnością nie można narzekać na płynność obrotu (tzn. możliwość szybkiej sprzedaży lub zakupu kryptowaluty). Dane serwisu cryptocoincharts.info wskazują, że na niektórych giełdach handel dotyczy ponad 50 par (złożonych z dwóch kryptowalut albo kryptowaluty oraz waluty fiat). Warto również wspomnieć, że dziesięć największych giełd, odpowiada mniej więcej za 85% – 90% łącznego obrotu kryptowalutami.

2. Jak najłatwiej kupić kryptowaluty?

Jeżeli chodzi o łatwość i bezpieczeństwo inwestycyjnego zakupu kryptowalut, to pozytywnie wyróżniają się duże giełdy oraz kantory. Przed skorzystaniem z usług takiego serwisu, najpierw trzeba sobie przyswoić podstawową wiedzę na temat kryptowalut i założyć odpowiedni portfel. Warto również pamiętać o konieczności rejestracji konta, która coraz częściej jest związana z podawaniem danych identyfikacyjnych (np. poprzez przesłanie skanu dokumentu tożsamości).

Osoba, która nie chce korzystać z zagranicznych serwisów służących do wymiany kryptowalut, ma do wyboru również wiarygodne portale, które dysponują w pełni polską wersją językową (z polskojęzyczną pomocą) i są zarejestrowane na terytorium naszego kraju. Przykładem takiego serwisu może być giełda BitBay.net, której poświęciliśmy nieco miejsca na łamach bloga Kurencja.com.

Przeczytaj więcej o giełdzie BitBay.net na blogu Kurencja.com >

3. Co wpływa na ceny kryptowalut?

Gdyby kryptowaluty nie służyły celom inwestycyjnym, to ich wycena byłaby uzależniona od użyteczności oraz popularności wśród użytkowników. Mamy jednak do czynienia z sytuacją, w której motyw spekulacyjny okazuje się znacznie ważniejszy od kwestii związanych z użytecznością kryptowalut. Na kurs najważniejszych „krypt” (takich jak na przykład bitcoin albo ethereum) oprócz czynników psychologicznych (powodujących owczy pęd inwestorów), wpływają m.in. doniesienia o: możliwych regulacjach państwowych, ewentualnych kłopotach technicznych i forkach oraz planowanych zmianach technologicznych. Doniesienia stricte gospodarcze oraz polityczne, mają mniejszy wpływ na notowania kryptowalut (o ile bezpośrednio ich nie dotyczą).

W przypadku nowych i mało popularnych kryptowalut, ważnym elementem wyceny są ich perspektywy rynkowe. Inwestorzy kupują te nowe „krypty”, które mają szanse na spory wzrost wartości (np. ze względu na ciekawe rozwiązania technologiczne albo wysoką użyteczność). Gdy kurs nowej kryptowaluty zaczyna rosnąć, do pionierów dołączają również pozostali inwestorzy. W tym momencie istnieje spore ryzyko związane z pęknięciem bańki spekulacyjnej i powrotem danej kryptowaluty na dno rynkowej hierarchii.

4. Czy kryptowaluty można kupić u brokera forex?

Warto wspomnieć, że kolejni brokerzy znani m.in. z działalności na międzynarodowym rynku walutowym (FOREX), wprowadzają do swojej oferty handel kryptowalutami. Takie rozwiązanie może być szczególnie ciekawe dla osób łączących inwestycje w kryptowaluty z innymi formami inwestowania (np. spekulacją na FOREX-ie). Jeżeli chodzi o międzynarodowych brokerów, to kryptowaluty do swojej oferty dołączył na przykład eToro, Plus500  i Libertex. W przypadku polskich brokerów, obsługą kryptowalut może się pochwalić X-Trade Brokers.

5. Do czego służy API giełd?

Warto wiedzieć, że giełdy kryptowalutowe za pośrednictwem mechanizmu API często udostępniają ciekawe i aktualne informacje (na przykład o swoich notowaniach). Wspomniany mechanizm pozwala na ciągłe pobieranie szybko zmieniających się danych i wykorzystanie ich na przykład do wzbogacenia swojej strony internetowej albo bloga.

6. Czy handel kryptowalutami odbywa się w trybie 24/7/365?

Możliwość handlu w systemie całodobowym (przez wszystkie dni roku) to zaleta rynku kryptowalutowego, która odróżnia go od rynków związanych z obrotem tradycyjnymi instrumentami finansowymi (np. akcjami, obligacjami oraz walutami). Przykładowy wykres z portalu cryptocompare.com (dla pary BTC/USD) pokazuje, że w ciągu doby mogą być widoczne spore zmiany wartości transakcji. Szczyt wartości obrotów i płynności rynku, często przypada na godzinę 3:00 – 5:00 polskiego czasu. Wtedy obrót jest mocno stymulowany przez dalekowschodnie rynki. Polscy inwestorzy (tzw. „traderzy” kryptowalutowi), powinni pamiętać, że w godzinach uznanych przez nas za bardziej akceptowalne (np. o 12:00) obrót rynkowy bywa bardzo niski.

Spore zróżnicowanie może dotyczyć również wartości obrotu kryptowalutami w cyklu tygodniowym oraz miesięcznym (patrz kolejny wykres). Zachowanie „traderów” w takim dłuższym przedziale czasowym, zależy przede wszystkim od notowań danej kryptowaluty oraz doniesień wpływających na jej pozycję (przykład: kolejne restrykcje wobec bitcoina w Chinach).

7. Ile kosztuje handel kryptowalutami?

Osoby zachęcone do inwestycji w kryptowaluty, prócz potencjalnych zysków, muszą brać pod uwagę również koszty. Poza poświęconym czasem, do kosztów trzeba zaliczyć również ewentualne opłaty i prowizje pobierane przez giełdy. Takie portale mogą naliczać wynagrodzenie zależne od wartości wymiany oraz opłaty za przelew wymienionych środków (kryptowalut i walut fiat).

Każda giełda wymiany kryptowalut oczywiście ustala własny cennik. W przypadku kantorów kryptowalutowych nie mamy do czynienia z prowizją naliczaną od wartości transakcji, bo wynagrodzenie dla operatora serwisu jest już wliczone do kursu (jako tak zwany spread).

Pewne pojęcie o kosztach związanych z handlem kryptowalutami, może nam zapewnić analiza cenników wiodącej giełdy zagranicznej (Coinone.co.kr) oraz polskiej (BitBay.net). W przypadku giełdy Coinone.co.kr, prowizja naliczana od wartości transakcji waha się od 0,00% (dla klientów z bardzo dużym obrotem) do 0,10%. Taką prowizję osobno płacą obydwie strony transakcji. Z kolei koszt wypłaty środków z koreańskiej giełdy Coinone.co.kr jest uzależniony od waluty/kryptowaluty i wynosi np. 0,0005 BTC i 0,01 ETH. Na giełdzie BitBay.net, prowizja naliczana przy wymianie ma wysokość 0,17% – 0,43% (0,30% – 0,43% dla wymiany o niskiej wartości). Wypłata środków z BitBay.net kosztuje natomiast 0,00045 BTC oraz 0,00126 ETH. Jak widać, polska giełda ustępuje koreańskiemu gigantowi pod względem prowizji za samą wymianę, ale może zaoferować niższe koszty wypłacenia bitcoina oraz ethereum.

8. Co to jest prowizja maker/taker?

W przypadku giełd kryptowalutowych, często mamy do czynienia z rozróżnieniem prowizji na niższą stawkę „maker” i wyższą stawkę „taker”. Takie rozwiązanie stosują między innymi wspomniane już serwisy Coinone.co.kr oraz BitBay.net. Podział prowizji na odrębne stawki dla sprzedających (maker) i kupujących (taker), w zamierzeniu ma ożywiać obrót rynkowy i skłaniać do publikowania coraz większej liczby propozycji dla innych użytkowników serwisu. Podział na odmienne prowizje może dotyczyć również osób otwierających pozycję w handlu z dźwignią (niższa stawka „maker”) oraz zamykających taką pozycję (wyższa stawka „taker”).

9. Co to jest handel z dźwignią?

W przypadku spekulowania kryptowalutami, dość często wykorzystuje się handel z dźwignią finansową (tzw. lewarem). Taki mechanizm lewarowania jest bardzo dobrze znany osobom, które miały do czynienia z FOREX-em. Opisywany mechanizm polega na wniesieniu niewielkiego depozytu zabezpieczającego, który bywa nawet 5 – 10 razy mniejszy od kwoty inwestowanej przez daną osobę (w większości pożyczonej od operatora giełdy). Stosunek pomiędzy wartością depozytu zabezpieczającego oraz sumą, za którą kupuje się kryptowalutę, określa aktualny poziom dźwigni. Rezultaty handlu z dźwignią są rozliczane w czasie rzeczywistym (poprzez mechanizm „marking to market”) i wpływają na wartość depozytu zabezpieczającego w stosunku 1 do 1. Dzięki zastosowaniu przykładowej dźwigni wynoszącej 10:1, wzrost kursu posiadanej kryptowaluty o 10%, spowoduje podwojenie wartości depozytu zabezpieczającego. Z drugiej strony, spadek notowań danej „krypty” o 10%, będzie oznaczał utratę całego depozytu zabezpieczającego i zakończenie inwestowania ze stratą wynosząca 100%. Ten przykład pokazuje, że handel z dźwignią jest bardzo ryzykowny (zwłaszcza gdy uwzględnimy duża zmienność kryptowalut).

10. Co to są swapy kryptowalutowe?

Swapy są znane inwestorom handlującym na tradycyjnym rynku kapitałowym. Warto wiedzieć, że takie instrumenty finansowe, coraz częściej bywają proponowane również osobom handlującym kryptowalutami. Konstrukcja kryptowalutowych swapów jest bardzo ciekawa. Polega ona na tym, że inwestor preferujący niższe ryzyko, pożycza swój kapitał osobie, która jest skłonna do podjęcia wyższego ryzyka w ramach handlu z dźwignią. Za takie pożyczenie kapitału oczywiście trzeba zapłacić. Wynagrodzenie dla posiadacza środków (pożyczającego) jest wyrażane poprzez stopę procentową. W ramach wolnego rynku, osoby potrzebujące kapitału do handlu z dźwignią, oczywiście szukają jak najniżej oprocentowanej pożyczki.

Warto wspomnieć, że nazwą „swapów kryptowalutowych” od niedawna bywają określane również inne kontrakty. Mowa o tzw. „atomic swaps”, czyli nowej usłudze pozwalającej dwóm użytkownikom na bezpieczną, błyskawiczną i jednoczesną wymianę kryptowalut lub tokenów. Upowszechnienie takiej usługi, z pewnością może mocno zmienić rynek kryptowalut i zagrozić pozycji giełd kryptowalutowych.

11. Co to są boty giełdowe?

Większość profesjonalnych inwestorów kryptowalutowych, korzysta ze specjalnych automatów (tzw. botów), które dzięki sztucznej inteligencji mogą analizować rynek i reagować na zmiany notowań. Takie rozwiązanie okazuje się przydatne, bo inwestor nie może przez cały rok samodzielnie śledzić zmian rynkowych.

Hassbot jest przykładem bota wykorzystywanego do handlu kryptowalutami. Ten pomysłowy system został zintegrowany z największymi giełdami kryptowalutowymi i oprócz bitcoina obsługuje około 500 innych „krypt”. Opisywany system pozwala m.in. na ustawienie bota, który będzie: szukał okazji do zarobku na cenach kryptowalut, zamykał pozycję przy nadmiernym spadku/wzroście kursu albo realizował wcześniej wyznaczoną strategię (według skryptu). Za możliwości oferowane przez automaty transakcyjne, niestety trzeba sporo zapłacić. W listopadzie 2017 r. trzymiesięczna podstawowa licencja na korzystanie z Hassbota kosztowała 0,05 BTC (ok. 1400 zł – 1500 zł).

12. Kiedy i ile można stracić na kryptowalutach?

Duża zmienność kursowa to czynnik, który zachęca do inwestowania w kryptowaluty. Warto zdawać sobie sprawę, że za taką zmiennością podążą również bardzo duże ryzyko. Jest ono związane z możliwością nagłego spadku notowań każdej z kryptowalut. Rok 2017 r. dostarczył nam przykładów, jak może wyglądać takie załamanie kursowe. Dzień 2 sierpień 2017 r. był wyjątkowo pechowy dla bitcoin cash. W ciągu dosłownie kilku godzin, kurs wspomnianej kryptowaluty spadł o prawie połowę. Taka zmiana była bardzo bolesna nawet dla osób, które kupiły bitcoin cash bez dźwigni. „Traderzy” korzystający z lewaru mogli utracić nawet cały kapitał, o ile odpowiednio szybko nie pozbyli się taniejącej kryptowaluty (samodzielnie albo przy pomocy bota). W przypadku handlu z dźwignią, używanie botów często ratuje przed stratą całości kapitału. Na szczęście nie można utracić kwoty większej niż zainwestowana, gdyż system informatyczny giełdy lub brokera automatycznie zamyka pozycję inwestora, jeżeli wartość depozytu zabezpieczającego spadnie do zera.

13. Jakie są najważniejsze rodzaje zleceń na „kryptogiełdach”?

Każda osoba próbująca zarobić na wahaniach kursu kryptowalut, korzysta z różnych typów zleceń. Pierwszy typ to sprzedaż lub zakup po najbardziej korzystnym aktualnym kursie. Takie zlecenie składa się w zależności od oczekiwań dotyczących przyszłego kursu danej kryptowaluty (przykład: gra na wzrost kursu). Użytkownik giełd kryptowalutowych może również ustawić zlecenie aktywowane po osiągnięciu granicznego kursu przez wybraną kryptowalutę. Takie zlecenie zapewnia:

• realizację zysku, gdy dana „krypta” sporo zyskała na wartości (i występuje ryzyko odwrócenia trendu)
• minimalizację strat w razie sporego spadku wartości kryptowaluty

Do wykonywania zleceń limitowanych ceną, bardzo dobrze nadają się wspomniane już boty. Tacy pomocnicy wyposażeni w sztuczną inteligencję, mogą przez 24 godziny na dobę kontrolować zmiany rynkowe. Użyteczność botów w przypadku handlu kryptowalutami jest szczególnie duża, bo taki obrót odbywa się przez 24 godziny na dobę, a jego kulminacja często ma miejsce w godzinach niedogodnych dla polskich inwestorów.

14. Jakie są zasady bezpieczeństwa w handlu kryptowalutami?

W ramach jednej z poprzednich odpowiedzi, pisaliśmy o zasadach bezpieczeństwa dotyczących typowego używania kryptowalut. Warto zdawać sobie sprawę, że inwestorzy pomimo większej znajomości realiów kryptowalutowego rynku, również są narażeni na wiele ryzyk (oprócz wspomnianego już ryzyka inwestycyjnego). Osoby inwestujące spore środki w handel kryptowalutami, powinny w miarę możliwości unikać długotrwałego przechowywania dużych sum na jednej giełdzie. Przypadek giełdy Mt. Gox pokazał bowiem, że nawet znane portale mogą nie być do końca bezpieczne. Kolejną kwestią jest zakup portfela hardware, który pomoże w zabezpieczeniu posiadanych kryptowalut. W ramach redukcji ryzyka, warto również rozdzielić swoje inwestycje pomiędzy kilka różnych giełd. Ze względu na konkurencyjność rynku, takie rozwiązanie nie będzie się wiązało z dużym pogorszeniem warunków handlu.

15. Co to jest „second factor authentication”?

Z tematem bezpieczeństwa podczas handlu kryptowalutami, wiąże się również mechanizm „second factor authentication”. Polega on na tym, że w ramach zabezpieczeń oprócz hasła wymagane jest przejście jeszcze jednej procedury uwierzytelniającej. Może ona polegać np. na wpisaniu kodu PIN do klucza hardware. Osoby instalujące oprogramowanie do handlu kryptowalutami na swoim urządzeniu mobilnym, powinny wziąć pod uwagę na przykład aplikację Authy, która pozwoli na uruchomienie portfela kryptowalutowego dopiero po wpisaniu specjalnego kodu. Takie rozwiązanie będzie przydatne, gdy złodziejowi uda się uruchomić lub odblokować urządzenie mobilne. Warto zwrócić uwagę, że program Authy w podobny sposób może chronić również inne urządzenia niż smartfon (np. komputer stacjonarny).

16. Jak wyglądają kwestie podatkowe związane z handlem kryptowalutami?

Handel kryptowalutami nie jest już zupełnym novum dla polskiego fiskusa. Interpretacje podatkowe wskazują, że przychód ze sprzedaży/„wykopania” bitcoina oraz innych „krypt” osiągnięty poza działalnością gospodarczą, podlega opodatkowaniu tak samo jak w przypadku zbycia praw majątkowych. Dlatego konieczne jest rozliczenie kryptowalutowego przychodu w ramach skali podatkowej (stawki: 18% i 32%). W 2016 r. konieczność używania skali podatkowej do rozliczenia przychodów ze sprzedaży i „kopania” kryptowalut (osiągniętych poza działalnością gospodarczą), potwierdziło Ministerstwo Finansów (zobacz odpowiedź Ministerstwa Finansów nr FN7.701.53.2016 na interpelację poselską nr 6655). Przychód opodatkowany w ramach skali podatkowej, można pomniejszyć o udokumentowane koszty związane z nabyciem lub „wykopaniem” później sprzedanych jednostek kryptowaluty.

17. Czy do handlu kryptowalutami potrzebuję rejestracji działalności gospodarczej?

Osoby regularnie sprzedające lub „wykopujące” kryptowaluty, powinny potraktować ten rodzaj aktywności jako swoją działalność gospodarczą. Konsekwencją jest konieczność zarejestrowania firmy lub poszerzenia zakresu aktualnie prowadzonej działalności gospodarczej. Rozliczanie aktywności związanej z kryptowalutami w ramach firmy, oszczędza ewentualnych kłopotów z fiskusem i pozwala na łatwiejsze dokumentowanie i udowadnianie poniesionych kosztów. Zyski osiągnięte dzięki kryptowalutom, przedsiębiorca może opodatkować w ramach liniowej stawki 19% lub skali podatkowej PIT (stawki 18%/32%). Od niedawna pojawiają się poważne wątpliwości, czy możliwe będzie opodatkowanie handlu kryptowalutami lub ich „wykopywania” przy pomocy trzyprocentowej stawki ryczałtu ewidencjonowanego. Przyczyną jest zmiana statusu bitcoina w klasyfikacji PKWiU. Dlatego osoby zamierzające używać ryczałtu do rozliczania przychodów z kryptowalut, powinny wystąpić do fiskusa o indywidualną interpretację podatkową.

Dla wielu przedsiębiorców pocieszające będzie natomiast stanowisko polskiego fiskusa z listopada 2016 roku. Wskazuje ono, że w ramach podatku VAT „Bitcoin jest traktowany jak środek płatniczy i podlega zwolnieniu od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług” (zobacz odpowiedź Ministerstwa Finansów nr FN7.701.53.2016 na interpelację poselską nr 6655).

18. Jakie są kryptowalutowe alternatywy dla inwestycji w Bitcoina?

Długookresowy spadek udziału bitcoina w kapitalizacji i obrotach rynku kryptowalutowego wynika między innymi z faktu, że inwestorzy znajdują coraz więcej ciekawych alternatyw dla BTC. Przykładem jest nie tylko ether. Wydaje się, że spory potencjał wzrostowy mają również inne kryptowaluty drugiej generacji (np. lisk) oraz kryptowaluty zapewniające wyższy poziom prywatności (przykłady: monero, Zcash). „Krypty” należące do tych dwóch grup, posiadają cechy, których coraz bardziej brakuje bitcoinowi. Zainteresowanie inwestorów na pewno będą też wzbudzać wszystkie kryptowaluty posiadające ciekawe rozwiązania technologiczne albo wyróżniające się dużą opłacalnością „kopania”. Aktualny ranking kryptowalut najbardziej atrakcyjnych dla „górników”, można znaleźć między innymi na serwisie coinwarz.com.

19. Czy kryptowaluty są bardziej ryzykowne od FOREX-u?

Ostrzeżenia przed inwestowaniem na rynku kryptowalut, wynikają z jego dużej zmienności. Nawet bitcoin, który jest relatywnie stabilną „kryptą”, pod względem ryzyka kursowego w ostatnich latach przewyższał waluty fiat. Taką zależność można dostrzec na poniższym wykresie (prezentującym dane do października 2016 r.). Optymistycznym sygnałem dla bardziej ostrożnych inwestorów, była jednak spadająca zmienność kursu BTC od IV kw. 2011 r. do IV kw. 2016 r. Inne dane (patrz kolejny wykres) wskazują, że w 2017 r. ryzyko związane z inwestycją w bitcoina jednak wzrosło. Wzrost ryzyka kursowego był widoczny również w przypadku ethereum oraz litecoina. Pierwszy poniższy wykres z października 2016 r. sugerował dalszy spadek zmienności kursowej bitcoina. Rzeczywistość napisała jednak inny scenariusz. Dlatego inwestorzy nadal powinni zakładać, że rynek kryptowalut cechuje się większym ryzykiem niż handel walutami fiat na FOREX-ie.

Podsumowanie

Mamy nadzieję, że nasz rozbudowany poradnik dostarczył czytelnikom wielu pożytecznych i ciekawych informacji na temat rynku kryptowalut oraz praktycznego zastosowania takich cyfrowych nośników wartości. W przyszłości będziemy uzupełniać ten przewodnik o odpowiedzi na ciekawe pytania zadane przez czytelników. Dlatego zachęcamy do poruszania ciekawych kwestii w komentarzach.

Inne artykuły o kryptowalutach:

• Trading BTC/ETH/LTC/XRP/ZEC/XMR itd. – lista najlepszych giełd kryptowalutowych

• Wszystkie kryptowaluty w jednym miejscu

• Najlepsze kantory Bitcoin i pozostałych kryptowalut

• Inwestycje w Bitcoina i inne kryptowaluty (altcoiny)

• Bitcoin dla początkujących

• Co przyniesie kryptowalutowa rewolucja dla tradycyjnych operatorów finansowych?

• Jak założyć swój portfel bitcoinowy?

• Polskie i zagraniczne giełdy kryptowalut – porównanie

• LocalBitcoins – czy można prywatnie i za darmo wymieniać Bitcoiny?

• Giełdy i kantory BTC i innych kryptowalut

• Jak inwestować w kryptowaluty

• Jak zacząć używać kryptowalut

• BTC, Litecoin, Ripple, Monero, ethereum, Lisk

• Kryptowaluty – wprowadzenie

• Kryptowalutowe ABC – Bitcoin i inne waluty cyfrowe

• Kurs Bitcoina – ostatnie notowania, prognozy ceny BTC